Gerard Dummer

Via de mail kreeg ik de vraag of ik antwoord wilde geven op vragen die Willy de Meij had opgesteld in het kader van haar opleiding tot mediacoach. De vragen hebben betrekking op WikiKids, de internetencyclopedie voor en door kinderen. Omdat ik denk dat het voor mensen interessant is om de antwoorden op de vragen te lezen, publiceer ik de antwoorden hier op mijn weblog

Waarom heeft u dit gemaakt?
WikiKids is ontstaan in 2006. Ik was toen bezig met het maken van internetopdrachten voor leerlingen van het basisonderwijs. Onder andere opdrachten met het programma Google Earth. Ik gebruikte hiervoor onder andere de vorm van webquests voor. Daarvoor wilde ik kunnen verwijzen naar informatie op internet die kinderen zouden kunnen gebruiken. Ik vond het lastig om goede informatie te vinden. Informatie die betrouwbaar was, informatie die ook duurzaam op een plek zou blijven staan en informatie die begrijpelijk was. Verschillende keren kwam ik op Wikipedia uit als ik zocht op een onderwerp op internet. Maar lang niet altijd vond ik Wikipedia begrijpelijk voor kinderen. Vaak te lange, ingewikkelde zinnen en te veel detailinformatie. Ik kwam zo op het idee om een wikipedia voor kinderen te starten. Ik postte dit bericht op de Scholenlijst en zo is het balletje gaan rollen.

Was daar vraag naar of was het een spontaan initiatief?
Het was een spontaan initiatief. Niet alleen van mij maar direct van een flinke groep vrijwilligers die zich flink hebben ingespannen om het initiatief van de grond te krijgen.
Dat er behoefte aan was, werd me echter wel duidelijk gezien het feit dat er zo veel reacties op kwamen in zo’n korte tijd. Dus je zou kunnen zeggen dat het waarschijnlijk een latente vraag was die leefde.
Sinds april hebben we ook Google Analytics op de site lopen. Die laat zien dat we vanaf april zo’n 160.000 unieke bezoekers al hebben gehad. Op moment van schrijven zie ik dat er ruim 60 mensen nu actief zijn op WikiKids.

Wat zijn volgens u de mooiste aspecten van het initiatief?
De mooiste aspecten van het initiatief vind ik de samenwerking tussen de verschillende mensen die WikiKids hebben gemaakt tot wat het nu is. In het begin de samenwerking op de Scholenlijst. Alle ideeën die daar opborrelden. Later de samenwerking in de Stichting die we hebben opgericht rondom WikiKids. En nu de samenwerking online met de moderatoren die de kwaliteit van WikiKids bewaken. Iedereen heeft hetzelfde doel: Van WikiKids een mooie internetencyclopedie maken
Andere mooie aspecten zijn: de samenwerking met Kennisnet, de IPON-award die we hebben gewonnen, een subsidie voor ons open source project en de wedstrijden die we hebben georganiseerd (en de inzendingen daarop).

Het is gestart door vrijwilligers, is dit nog steeds zo?
Dat is nog steeds zo. Stichting WikiKids is een Stichting zonder winstoogmerk. Schrijvers en moderatoren doen dat vrijwillig.

Ik zag dat er al heel veel items zijn gemaakt, hoe wordt er bekendheid aan het bestaan van wikikids gegeven?
We proberen op verschillende manieren bekendheid te geven aan WikiKids. We hebben bijvoorbeeld verschillende keren op de NOT gestaan op de stand van Kennisnet, we hebben presentaties gegeven op andere beurzen zoals de IPON. Er zijn artikelen verschenen in bladen zoals Vives en Cos. We hebben worskshops op scholen gegeven. We praten er over met iedereen die we tegen komen. En we maken gebruik van ons netwerk om het te verspreiden. In het begin was dat bijvoorbeeld via de Scholenlijst. Nu hebben we ook een account op Twitter. We zijn daar echter nog niet zo heel actief.

Bestaan er soortgelijke initiatieven?
Ja, er bestaan soortgelijke initiatieven in Duitsland, Frankrijk en Spanje. In het artikel over WikiKids op WikiKids vind je de linken naar deze andere wiki’s. We hebben weinig tot geen contacten echter met de andere wiki’s. Daarvoor ontbtreekt het ons jammer genoeg aan de tijd.

WikiKids en de mediawijsheidcompetenties
Welke competenties van toepassing zijn op Wikikids en op welk niveau? Ik had het overzicht nog niet gezien. Op mediawijzer.net kon ik het ook niet zo snel vinden. Vandaar dat ik het hieronder ook nog een keer opneem. Welke mediawijsheidcompetenties zijn op WikiKids van toepassing? Bij alle competenties zou je wel iets met WikiKids kunnen doen. In ieder geval kun je bij WikiKids uit de voeten met C1 (Informatie vinden en verwerken en C2 (Content creëren). Als je actief aan WikiKids bijdraagt functioneer je minimaal op niveau 3.

Competentieniveaus mediawijsheid

WikiKids is multimedialer dan ooit. Naast foto’s en teksten kun je nu onder meer ook embedded video’s (van SchoolTV en YouTube), StreetView beelden, JigSawPlanet puzzels en presentaties van Slideshare opnemen. Deze uitbreidingen zijn mogelijk door de zogenaamde “widget”. Op WikiKids is de opties widget geïnstalleerd en die maakt het mogelijk dat we binnen de WikiKidsomgeving allerlei multimedia kunnen afspelen.
Op de website MediaWiki Widget kun je een overzicht vinden van beschikbare Widgets. Voor YouTube en Google StreetView hebben we daar de widgets vandaan. Voor SchoolTV en JigSawPlanet heb ik zelf de widgets gemaakt. Dat ging gemakkelijk met de bestaande voorbeelden. Elke week maak ik met JigSawPlanet een nieuwe puzzel voor op WikiKids. Elke twee weken verschijnt er een video van SchoolTV op WikiKids.

Screenshot van JigSawPlanetPuzzel

Screenshot van SchoolTV Beeldbank

JigSawPlanetWidget

De kern van de JigSawPlanetWidget ziet er als volgt uit:

De widget maakt gebruikt van een iframe waarin een specifieke website als bron is opgenomen. Verder vind je er informatie over de breedte en hoogte van het iframe.

SchoolTVWidget

De kern van de SchoolTV-widget is als volgt opgebouwd:

Ook hier maak je gebruik van een specifiek ingevuld iframe en informatie over breedte en hoogte.

Ik ben zeker geen expert op het gebied van widgets. Ik heb handig gebruik kunnen maken van bestaande widgets. Iemand die naar mijn idee wel een expert is, is Sergey Chernyshev die verschillende ontwerpen op zijn naam heeft staan.

WikiKids heeft afgelopen jaar meegedaan aan de Zomerschool Utrecht. De Zomerschool Utrecht is een project in het kader van de Brede School Academie (BSA) van de wijk Overvecht in Utrecht (zie ook dit filmpje). De BSA zorgt voor onderwijstijdverlenging. Dit is een verlenging van de effectieve leertijd, waarin de extra tijd wordt benut voor het actief tegengaan van onderpresteren bij leerlingen, in het bijzonder achterstandsleerlingen. Zomerschool Utrecht schrijft dat

“Op de Brede School Academie wordt het idee van onderwijstijdverlenging ingezet op een bijzondere doelgroep. De extra begeleiding is niet gericht op uitvallers, maar op de groep beloftevolle, talentrijke achterstandsleerlingen.”

Sardes heeft een curriculum opgezet waarin extra aandacht wordt besteed aan woordenschat, begrijpend lezen en kennis van de wereld. Begrijpend lezen is een belangrijke voorspeller voor schoolsucces. Juist op dat onderdeel valt deze groep kinderen uit.

Over Zomerschool Utrecht:

Ook de zomerschool is, strikt genomen, een voorbeeld van onderwijstijdverlenging. Het ministerie van OC & W overweegt op dit ogenblik een regeling zomerscholen in Nederland. Met de introductie van de Zomerschool Utrecht nemen de makers van de Brede School Academie een voorschot op die regeling. Maar dan wel onder hun voorwaarden. Met een programma gericht op onderwijs en niet op vrijetijdsbesteding. Bedoeld voor talentvolle kinderen. Door de zomerschool te koppelen aan de Brede School Academie wordt een keuze gemaakt voor een structureel en samenhangend aanbod, en niet voor het incident.

Het programma van de kinderen zien je in onderstaand schema

Het is een geïntegreerd programma waarin Sardes, UCK en WikiKids in samenwerken. Op WikiKids hebben we een speciaal portaal ingericht.

In dit portaal zijn de onderdelen terug te vinden die van belang zijn. Leerlingen hebben geschreven aan het artikel Robot. Ze hebben gedebatteerd over stellingen. En ze hebben een essay geschreven. Alle leerlingen die hebben meegedaan staan op een pagina. Samen met de edits die ze hebben uitgevoerd.

Op de website van Sardes kun je de filmpjes bekijken die de kinderen deze zomervakantie hebben gemaakt. Sardes heeft ook een publicatie gemaakt over de zomerschool onder de naam Tijd voor Talent. De publicatie is samengesteld door Kees Broekhof, Hans Cohen de Lara en Susan de Swart.

In de publicatie komen de uitgangspunten en opzet van de BSA en de Zomerschool aan bod. Een mooie publicatie waarin de samenhang van het programma goed uit de verf komt.
Ik ben blij dat we als WikiKids een steentje hebben kunnen bijdragen aan de Zomerschool. Ben benieuwd hoe dat volgend jaar gaat. We staan in ieder geval weer open voor samenwerking.

Gisteren was het dan zo ver: slechts vier maanden nadat het idee voor BoekTweePuntNul was gelanceerd werd het boek gepresenteerd. BoekTweePuntNul is een prachtig voorbeeld van crowdsourcing en ik ben blij dat ik hier aan heb meegedaan.
Voor iedereen die nog niet op de hoogte is van dit project: BoekTweePuntNul is een idee van Louis Hilgers en Tessa van Zadelhoff om web 2.0 tools op een toegankelijke manier te beschrijven. Via Twitter vroegen ze of anderen hier aan mee wilden doen. Binnen korte tijd hadden ze maar liefst 125 auteurs verzameld.
Het enthousiasme rondom dit project deed mee denken aan het oprichten van WikiKids, alweer zo’n 5 jaar geleden. Destijds ontstond via de Scholenlijst ook zo’n buzz.
Tools en onderwerpen zijn anders maar het enthousiasme is hetzelfde. Het is wel bijzonder om dat enthousiasme zo te zien ontstaan. Als ik kijk naar deze twee onderwerpen zie ik verschillende overeenkomsten. Belangrijkste volgens mij is bij beide het gevoel hebben te kunnen bijdragen aan een mooi project. Een andere overeenkomst is dat iedereen wordt aangesproken op zijn expertise en ervaring. Bij WikiKids uitte zich dat in het feit dat er al snel een eerste wikiomgeving werd klaargezet en dat de eerste indelingen van de encyclopedie tot stand kwamen. Bij BoekTweePuntNul zag je dit doordat iedereen zich een onderwerp toe-eigende waar ze zich senang bij voelden (alhoewel sommigen heel graag nog wel een ander onderwerp hadden uitgewerkt).
Verschillen zijn er ook. Belangrijkste is dat BoekTweePuntNul een project is met een zeer duidelijke deadline en dat WikiKids een doorlopend project is. Ander verschil is de sturing binnen het project. Louis en Tessa hebben het op een professionele manier aangestuurd en iedereen op zijn professionaliteit aangesproken (zorgen dat deadlines werden gehaald). Bij WikiKids proberen we een educatief toegankelijke omgeving te creëren waarin we het gebruikers zo gemakkelijk mogelijk maken om bij te dragen. Van deadlines kan echter geen sprake zijn.

BoekTweePuntNul gaat verder. Ze stellen een co-creatieproject in. Een mooi initiatief. Alvast twee ideeën hiervoor:

• samenstellen van een ideeënboek voor toepassingen van ICT in het onderwijs. Ideeën zijn geordend naar bouw (groep 1 tot en met 8) en naar ontwikkelings- en vakgebied (van Nederlands tot Wereldoriëntatie). Dit kan gebaseerd zijn op de activity types zoals Judy Harris die gebruikt als invulling van het TPACK-model van Mishra en Koehler.
• zorgen voor dekking van de kerndoelen in WikiKids. Kunnen we voor het basisonderwijs zorgen dat alle onderwerpen die genoemd zijn in de leerlijnen en kerndoelen terug te vinden zijn in Wikikids? Leerlingen hebben dan altijd en overal toegang tot begrijpelijke informatie die voor hen van belang is.

WikiKids heeft sinds deze week een pagina waarop het privacybeleid staat uitgewerkt. Deze is opgesteld door een jurist van Kennisnet. De tekst is geschreven in kindvriendelijke taal. Een samenvatting van deze tekst geef ik hieronder weer:

Samengevat komen de privacyregels van Wikikids neer op het volgende: Wikikids handelt conform de WBP, de persoonsgegevens zijn beveiligd. De gebruikers geven door het vrijwillig invoeren van persoonsgegevens toestemming aan Wikikids tot het verwerken van hun persoonsgegevens. Wikikids verwerkt alleen persoonsgegevens die noodzakelijk zijn voor: authenticatie- en autorisatie systemen en gepersonaliseerde toegang tot de diensten van Wikikids; Identificatie van de gebruiker en het vaststellen van de daarmee gepaard gaande gebruiksrechten; Het tot stand brengen van verbindingen tussen afzenders en geadresseerden; Het verzenden van elektronische boodschappen; Het onderhoud en beheer van het netwerk en/of diensten van Wikikids; Interne controle en beveiliging; Onderzoek en statistiek ten behoeve van het gebruik van het netwerk en/of diensten van Wikikids, hierbij worden alleen statistische geanonimiseerde gegevens over het bezoek van website gebruikt. Wikikids verstrekt de persoonsgegevens niet – zonder toestemming van de gebruiker of zijn/haar wettelijk vertegenwoordiger – aan derden, tenzij Wikikids daar wettelijk toe verplicht is. De gebruikers kunnen op verzoek inzage krijgen in de geregistreerde persoonsgegevens. Wikikids maakt gebruikt van cookies, deze cookies worden niet gebruikt voor analysedoeleinden. Wikikids maakt ook gebruikt van CheckUser, deze functionaliteit is beperkt tot de moderators die lid zijn van de stichting Wikikids. Ook worden er hierbij geen persoonsgegevens gebruikt.

Vanaf vandaag staat het nieuwe Onderwijsportaal van WikiKids online. Net zoals de nieuwe hoofdpagina en het Kidsportaal is deze ook nog inzichtelijker van opzet. Op het portaal staan vier overzichtelijke blokken: Welkom op het onderwijsportaal, Achtergrondinformatie voor de leraar, Aan de slag en Lessen.

We zijn benieuwd wat jullie er van vinden!

Sinds een week heeft WikiKids nu ook de mogelijkheid om teksten te laten voorlezen met BrowseAloud. We zijn erg blij met deze mogelijkheid waarmee de teksten nog toegankelijker worden voor het basisonderwijs. BrowseAloud zelf schrijft over zijn product:

BrowseAloud is bedoeld om de algehele toegankelijkheid van online informatie en lesmateriaal op uw website of ELO (Elektronische Leer Omgeving) te verbeteren. Handig voor leerlingen of ouders met leesproblemen of een taalachterstand. Vele organisaties waaronder scholen bieden BrowseAloud inmiddels aan op totaal meer dan 500 nationale en duizenden internationale websites. Een prachtige dienstverlening voor de talloze mensen die moeite hebben met lezen. Naar schatting maken in Nederland al zo’n ruim 50.000 websitebezoekers gebruik van BrowseAloud en wekelijks komen daar 200 à 300 gebruikers bij.

Speciale dank gaat in deze actie uit naar Margreet van den Berg die ons in contact heeft gebracht met BrowseAloud.

Onderstaande tekst is ook te vinden op leerkracht.kennisnet.nl

Zo, de NOT 2011 zit er op. Ik denk dat iedereen die heeft meegewerkt, moe maar voldaan naar huis kan gaan. Zelf heb ik drie dagen op de stand van Kennisnet gestaan om de bezoekers iets te vertellen over WikiKids. Gelukkig niet alleen, maar samen met de collega’s van Stichting WikiKids en de kinderen die elke dag op de stand aanwezig waren.”
De stand van Kennisnet was verdeeld in vier themagebieden waarbij ons deel ‘hun talent in ontwikkeling’ was gedoopt. Dat betekende dat er veel kinderen aanwezig waren die demonstreerden hoe de WikiKids werkte maar ook lieten zien hoe je de Surfacetafel, de Swinxs en de iPad kunt inzetten in het onderwijs.

Wikikids bestaat 5 jaar
Voor WikiKids is dit inmiddels de derde NOT. We bestaan dit jaar 5 jaar en al die jaren heeft Kennisnet ons ondersteund met expertise, promotie en hosting. Daar zijn we natuurlijk erg blij mee. Het draagt bij aan de uitstraling die wij vanuit WikiKids zelf belangrijk vinden: betrouwbaar en voor en door het onderwijs.

Laagdrempelig met genoeg uitdaging
In de afgelopen dagen hebben we mensen veel over WikiKids kunnen vertellen. Veel juffen en meesters maar ook studenten van de Pabo, bibliothecarissen, mediacoaches en onderwijsassistenten. We konden hen vertellen dat WikiKids aansluit bij vakken als Nederlands, aardrijkskunde en geschiedenis. Dat kinderen er terecht kunnen voor spreekbeurten en werkstukken. Dat het werken aan mediawijsheid is in een notendop. Dat het laagdrempelig is, maar ook genoeg uitdaging biedt voor hoogbegaafden. Kortom: past in het onderwijs.

Een eerste kennismaking
Veel mensen kenden WikiKids gelukkig al en konden we nog meer vertellen over wat er in de afgelopen tijd veranderd is. Voor sommigen was het een eerste kennismaking. Beide doelgroepen verlieten enthousiast de beursvloer. Vooral het Kidsportaal en het handig te downloaden werkboekje spraken aan.

Strakke organisatie

De organisatie van de NOT 2011 was door Kennisnet strak geregeld. Het draaiboek was helder en bood houvast voor iedereen die meewerkte. De briefing was duidelijk en zorgde ervoor dat je de laatste puntjes op de i kon zetten. Er was aandacht voor de kinderen die de hele dag op de beurs aanwezig waren met een speciaal kidsprogramma. Net zoals in de afgelopen jaren had Kennisnet veel mensen uit het werkveld uitgenodigd die vanuit de praktijk hun ervaringen met ICT konden vertellen. Een sterk concept dat ze van mij volgend jaar gewoon weer mogen inzetten. Kortom: mijn complimenten.

Op een winterse zondagmiddag in januari 2006 werd in een mailgroep voor leerkrachten het idee geopperd om een “Wikipedia voor en door kinderen” te lanceren. Inmiddels zijn we alweer vijf jaar verder en is WikiKids uitgegroeid tot de Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. Onder toeziend oog van de bestuursleden van de stichting WikiKids zorgt een aantal enthousiaste moderatoren ervoor dat kinderen hun weg kunnen vinden bij het zoeken én publiceren van informatie. Onlangs schreef een kind op zijn website: “Wikipedia is de grote-mensen-versie van WikiKids” – dat is een mooie manier van denken!

Om dit jubileum te vieren, zijn er de komende tijd twee wedstrijden:

WIKIKIDSWEDSTRIJD VOOR KINDEREN

Van 25 januari tot 25 februari is de WikiKidswedstrijd voor kinderen. De kinderen krijgen een aantal vragen, waarvan de antwoorden op WikiKids te vinden zijn. De eerste 100 deelnemers die de adresgegevens van de school insturen én een mooie slagzin maken, krijgen een WikiKids cadeau voor de hele groep! De inzender van de mooiste slagzin, wint een flipcamera.

WIKIKIDSWEDSTRIJD VOOR LEERKRACHT

In de periode april/mei is er een WikiKidswedstrijd voor leerkrachten, waarbij het gaat om het beste lesidee om WikiKids in de groep te gebruiken. Nadere informatie over deze wedstrijd volgt nog.

Met het WikiKidsWerkboek kunnen leerlingen direct aan de slag met WikiKids!

Houdt de website www.wikikids.nl in de gaten voor het laatste nieuws! WikiKids is ook te volgen op Twitter: @wikikids.nl.

Een laagdrempelige manier om kennis te maken met WikiKids. Dat is het Werkboek WikiKids. Vijftien opdrachten waarmee leerlingen zelfstandig aan de slag kunnen gaan en de belangrijkste beginselen leren van WikiKids.
Het werkboek is te vinden op de voorpagina van WikiKids, het Kidsportaal en het toekomstige onderwijsportaal (het huidige ondergaat nog een metamorfose). We zien het als een belangrijk hulpmiddel om te gebruiken in de klas voor iedereen die met WikiKids wil werken.
Dit zijn de vijftien opdrachten:

1:  Zoeken  op  Wikikids    
2:  Informatie  op  een  pagina  vinden    
3:  Straks  je  eigen  artikel  schrijven    
4:  Wikikids  verkennen    
5:  Gebruikersnaam  en  wachtwoord    
6:  Je  gebruikerspagina  vullen
7:  Je  eigen  overlegpagina
8:  Aan  je  artikel  schrijven
9:  Vragen  stellen  aan  het  onderwerp 
10:  Antwoorden  zoeken  op  je  vragen
11:  Schrijf  je  antwoorden  uit  tot  een  artikel
12:  Tekst  controleren
13:  Zet  je  tekst  op  Wikikids
14:  Tekst  opmaken
15:  Foto  bij  je  artikel  zetten

Op de NOT 2011, als WikiKids 5 jaar bestaat, zullen we het zeker onder de aandacht brengen (we zijn te vinden op de stand van Kennisnet).