Gerard Dummer

Alles over Onderwijs en ICT.

Browsing Posts tagged informatievaardigheden

Wat kun je met een Google Account allemaal doen? En wat houden informatievaardigheden in? Die twee vragen heeft mijn collega Don Zuiderman in twee mooie websites beantwoord.

In de website over het Google Account laat Don zien dat als je een Google Account hebt je aan de slag kunt met:

  • Blogger
  • Gmail
  • Google Drive
  • Google Groups
  • Google Maps
  • Google Reader
  • Google Sites
  • Google+Picasa
  • YouTube

De website Informatievaardigheden is gegoten in de vorm van een webquest en is gericht op onze tweedejaars studenten van de Pabo in Amersfoort. Doel van de webquest is dat de studenten een een les te bedenken waarmee de leerlingen werken aan hun informatievaardigheden.

Naar aanleiding van het artikel van Jeroen Clemens over online tekstbegrip (een onderwerp waarop hij hoopt te promoveren) bedacht ik dat Wikipedia zich daar uitstekend voor leent om mee aan de slag te gaan. Vooral ook omdat Wikipedia een zeer veel gebruikte bron voor scholieren is. Over online tekstbegrip kun je volgens mij verschillende opdrachten maken. Eentje werk ik hier uit: over NPOV. Oftewel: neutral point of view.
Ben geen docent Nederlands voor het vo dus hoor graag de feedback van anderen hierop of het bruikbaar is of niet. Ik zal nog een paar opdrachten op deze manier uitwerken.

Online Tekstbegrip en Wikipedia NPOV

Gisteren heeft Marleen Pikker haar onderzoek naar informatievaardigheden bij hoogbegaafde leerlingen gepresenteerd tijdens de presentatie van studentonderzoeker van het jaar. Zij won hierbij zowel de prijs van de vakjury als die van het publiek. In haar onderzoek laat ze zien dat het aanleren van informatievaardigheden ook bij hoogbegaafde leerlingen belangrijk is. Voor haar school heeft ze een leerlijn opgesteld die loopt van groep 3 tot en met 8. Sterke van de leerlijn is dat die gebruik maakt van het Big6 model die per jaar wordt uitgebreid (zie pag. 19 tot en met 23).

Onderzoek Informatievaardigheden Marleen Pikker

Deze periode verzorgen we lessen samen met vakdocenten van onder andere Nederlands. Onderwerpen die aan de orde komen zijn woordenschat en informatievaardigheden. Wij laten zien hoe je binnen woordenschatonderwijs ICT kunt inzetten. Ook laten we zien hoe je stellen en lezen kunt combineren met informatievaardigheden. De manieren staan in de presentatie op een rijtje.


Voor het digibord heb ik ook een paar eenvoudige interactieve woordenschatoefeningen gemaakt. Die is te vinden op Wikiwijs. Het duurde trouwens wel een paar dagen dat mijn les daar te vinden was in de resultaten. Weet niet wat de ervaringen van anderen hier mee zijn?

Vandaag was de kick-off bijeenkomst van Mediamachtig, de stichting, bedacht door Margreet van den Berg, waarmee scholen subsidie aan kunnen vragen voor mediawijsheidsprojecten. Het was inspirerend omdat alle sprekers een interessant verhaal hielden.
De middag werd gestart door Margreet zelf. Zij schetste de ontstaansgeschiedenis en de randvoorwaarden voor het aanvragen van de subsidie. De ondertitel van Mediamachtig is om samen wijs te worden. En samen betekent in dit geval leraar en leerling maar ook instellingen zoals de bibliotheek en culturele centra.

Elke spreker had wel een aantal punten waarvan ik dacht: ja, dat is mooi gezien of gedacht. Margreet, die dus begon, gaf aan dat ze mediawijsheid ophing aan 3 C’s: content, contact en conduct. Een mooie kapstok om te gebruiken. Onder content valt, naar mijn idee, een onderwerp als nadenken over betrouwbaarheid van materiaal dat je vindt op internet maar zelf ook materiaal plaatsen. En dan heb je het je het ook over auteursrechten en vrije licenties zoals creative commons. En onder conduct vallen, naar mijn idee, alle zaken die te maken hebben met mediapedagogiek (opgroeien online, digitaal pesten, contacten leggen).

Afsluitend gaf Margreet aan dat er zoveel mooie dingen gebeuren in het onderwijs. En dat Mediamachtig die initiatieven een kans geeft om verder uit te groeien.

De tweede spreker was Remco Pijpers, tevens secretaris van de stichting, van Mijn Kind Online. Hij deelde zijn ervaringen met kinderen en jongeren en mediagebruik in de afgelopen 10 jaar. Was het adagium zo’n 10 jaar geleden Content is King, nu luidt dat veel meer Contact is King. Daarmee kun je natuurlijk ook de overgang van web 1.0 naar web 2.0 aanduiden.
Leuk om te horen hoe hij bezig is met de gebruiksvriendelijkheid van educatieve websites. Vanuit WikiKids kunnen we daar waarschijnlijk ook nog wel wat van leren.
Nog een punt uit zijn verhaal was een verwijzing naar Henry Jenkins die praat over the Participation Gap.

De derde spreker was Frits Meijer die een verhaal vertelde over het gebruik van media in het speciaal onderwijs. Hij maakte duidelijk met welke misverstanden leerlingen te maken krijgen als het gaat om het gebruik van nieuwe media. Vooral de manier waarop hij hier aandacht aan besteed vond ik mooi om te zien. Begrippen verduidelijken door ze letterlijk uit te beelden bijvoorbeeld (foto’s maken van een bestand kopiëren bijvoorbeeld, waarbij het hele beeldscherm op het kopieerapparaat wordt gelegd).

Jeroen Rougoor kwam vertellen op welke manier hij binnen zijn scholen aandacht besteed aan samenwerkend leren en informatievaardigheden. Hij maakte duidelijk dat bij het zoeken van informatie op internet nog aardig wat komt kijken. Belangrijk punt daarbij was, gaf hij aan, dat kinderen niet in staat zijn om de juiste vragen te stellen. Dit moet je dan ook goed oefenen. Ook het gebruik van synoniemen en een woordenboek stellen kinderen in staat meer te vinden. Als je dan informatie hebt gevonden beantwoord je de 3 W’s : wie waarom en welke (wie heeft de informatie gemaakt, waarom hebben ze die informatie gemaakt en welke informatie heb ik daarvan nodig) en de 3 B’s: begrijpbaar, betrouwbaar en bruikbaar.

Harry Spoelstra vertelde over WikiKids en de WikiKidsatlas. Het project waarbij ik natuurlijk zelf ook erg betrokken ben. Leuk om iemand anders daar ook een keer over te horen spreken. Harry vertelde onder andere het verhaal over het project dat hij met zijn scholen heeft uitgevoerd.

Sanne Kuyt vertelde samen met Adil over hoe ze op school omgaan met mediawijsheid. Adil is een leerling van Sanne en is druk aan het Twitteren. Hoe dat gaat en wat voor sturing nodig is vertelden ze samen.

De middag werd afgesloten door Elke Das die vertelde hoe ze een wiki (PBWorks) gebruikt als leeromgeving voor haar leerlingen. Het feit dat ze dit vooral ziet als een steeds grotere wordende omgeving sprak me wel erg aan. Je hoeft dan niet je weg te vinden in een groot (onoverzichtelijk) woud van pagina’s maar groeit langzaam in de omgeving op. Per klas zie ik dat ook goed voor me. In een grote organisatie zoals waar ik nu in ben beland (en waar we Sharepoint gebruiken) zie ik dat nog niet zo 1-2-3 voor me (alhoewel daar de wiki, buiten Sharepoint om, ook erg goede diensten verleent).

Kortom: een inspirerende middag. Ben benieuwd wat voor projecten er worden ingediend. Heb mezelf ook als maatje opgegeven en ben benieuwd of daar gebruik van wordt gemaakt.

Binnenkort starten we op Hogeschool Domstad met het nieuwe thema voor de eerstejaars studenten. Dit thema, lesgeven en begeleiden, is het eerste thema waarin studenten met ICT en onderwijs te maken krijgen. In 5 bijeenkomsten willen we met de studenten aan de slag rondom dit thema. In de eerste bijeenkomst doen de studenten mee met een modelles. In die modelles laten we zien op welke manier je ICT in kunt zetten in de inleiding en de verwerking van de les. We volgen hier redelijk het Directe Instructiemodel. Waarover in een latere post meer

Onderdeel van de les is de individuele verwerking. Voor deze individuele verwerking heb ik bedacht om de studenten een webpad (of webwandeling) te laten doorlopen over het onderwerp dat centraal staat in de les: De Olympische Winterspelen van 2010. Omdat dit een wereldoriënterend thema is wil ook rekening houden met de georgrafische vierslag en het multiperspectivisch kijken.

De geografische vierslag bestaat uit de volgende onderdelen:

  • Waarnemen/beschrijven: wat zie ik? waar zie ik het? hoe ziet het eruit?
  • Herkennen: heb ik dat ergens anders meer gezien?
  • Verklaren: hoe komt dat? Waarom daar? Waarom niet ergens anders?
  • Waarderen: wat vind ik ervan? Wat vinden anderen ervan? Kan het ook anders?

Bij multiperspectivisch kijken belicht je een onderwerp vanuit verschillende invalshoeken:

  1. Economisch
  2. Sociaal
  3. Politiek
  4. Cultureel
  5. Individueel
  6. Natuurlijk

In deze post ga ik alleen in op de geografische vierslag.


Waarneemvraag

Een waarneemvraag in het kader van de Olympische Winterspelen zou kunnen zijn:

Waar worden de Olympische Winterspelen in 2010 gehouden?

Het antwoord op zo’n vraag kun je gemakkelijk opzoeken. Dat kan op verschillende manieren. In een webwandeling kun je de vraag direct koppelen aan een website. Bijvoorbeeld door onder de vraag te verwijzen naar het portaal van WikiKids over de Olympische Winterspelen. Je kunt ook via een zoekmachine deze vraag beantwoorden door zoektermen te gebruiken.

Zo geven de zoekwoorden Olympische Winterspelen op de kinderzoekmachine meestersipke.nl het volgende resultaat.

Herkenningsvraag
De tweede stap uit de geografische vierslag is de vraag of ik het herken. Heb ik het ergens anders meer gezien. Een vraag in dit kader zou kunnen zijn:

Waar zijn in voorgaande jaren Olympische Winterspelen georganiseerd?

Ook die vraag is redelijk makkelijk te beantwoorden met behulp van internet door het geven van een website of zoekopdracht.

Verklaringsvraag
Bij de de derde vraag in de geografische vierslag gaat het om verklaren. Een voorbeeld van zo’n vraag zou, in het kader van de Olympische Winterspelen 2010, kunnen zijn:

Hoe komt het dat de Olympische Winterspelen wel in Vancouver, Canada georganiseerd kunnen worden en niet in Nepal in het Himalayagebergte?

Bij deze vraag kun je hoogstwaarschijnlijk niet uit met één website waarop je het antwoord kunt vinden. Bij deze vraag moet je verschillende feiten en begrippen, kennis en inzichten met elkaar kunnen combineren. Moet je informatie van verschillende websites met elkaar combineren. Moet je weten naar wat voor soort informatie je op zoek bent om het antwoord te kunnen geven.

De verklaringsvraag is wel wezenlijk voor de aardrijkskunde omdat je verschijnselen met elkaar in verband brengt. Maar het lijkt me voor leerlingen van het basisonderwijs erg lastig om dat zelfstandig te doen.

Om de vraag te kunnen beantwoorden moet je eerst antwoord hebben op vragen die er voor zorgen dat je kennis en inzicht krijgt.

Je moet als leerling weten dat de Olympische Spelen veel geld kosten. Geld dat nodig is om stadions te kunnen bouwen, onderkomens voor de sporters te kunnen bouwen en infrastructuur om sporters te vervoeren. De plek waar de Spelen plaats vinden moet stabiel zijn zodat de sporters geen gevaar lopen. De Spelen worden gehouden in een land dat de Spelen belangrijk vind om te organiseren omdat het bijvoorbeeld zelf ook meedoet met de winterspelen. En natuurlijk moet het landschap geschikt zijn om winterspelen in te houden.

Om leerlingen met behulp van een webwandeling zo ver te krijgen dat ze een verklaringsvraag kunnen beantwoorden moet je hen veel vragen laten beantwoorden die hen op weg helpen. Voorzetjes geven zodat het antwoord daaruit logisch volgt. In het geval van bovenstaande vraag moet je ook nog eens de situatie vergelijken van Canada en Nepal.

Waarderingsvraag
Een waarderingsvraag kan ook alleen maar beantwoord worden als eerst kennis- en begripsvragen zijn gesteld. De vraag:

Wat vind je van de Olympische Winterspelen

kun je alleen maar goed beantwoorden als je weet wat de Olympische Winterspelen inhouden. En die vraag (wat houden de Olympische Winterspelen in) zou je moeten onderverdelen weer in subvragen die ervoor zorgen dat je geen al te globaal antwoord krijgt (als je dat niet wilt).

Conclusie
Kortom: een webwandeling leent zich gemakkelijk voor het beantwoorden van waarnemings- en herkenningsvragen en een stuk lastiger voor verklarings- en waarderingsvragen.

Bovenstaande termen wil ik onze tweedejaars studenten uitleggen. Dit in het kader van vakoverstijgend werken en ICT (thema 6). Probleem is dat de termen nogal wat overlap vertonen en op een aantal punten weer verschillen van elkaar. Laat ik hier eens voor mijzelf vaststellen wat ik er onder versta.

Eerst de definities zoals ik die in verschillende bronnen tegenkom:

Informatievaardigheden
In het rapport “Door de bomen het bos, informatievaardigheden in het onderwijs” (2005) geven de schrijvers de volgende definitie van informatievaardigheden:

Wij beschouwen hier informatievaardigheden als het vermogen om met informatie te
werken, dus alles wat te maken heeft met het zoeken, vinden, beoordelen en gebruiken
van informatie en de bijhorende technologie.

Ze komen tot deze definitie na het bespreken van verschillende omschrijvingen uit de literatuur.

Webwijsheid
In de brochure “Wat weten we over webwijsheid in het PO en VO” (2007) geeft Els Kuiper de volgende definitie:

Kritisch met internet omgaan betekent dan: in staat zijn om internetinformatie te lokaliseren, lezen, beoordelen, en verwerken.

Mediawijsheid
De definitie van de Raad voor Cultuur luidt:

Het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit waarmee burgers zich bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde wereld.

Hoe deze in samenhang te zien?

Volgens mij kun je op de volgende manier de termen in samenhang zien (en zal ik dus op die manier aan mijn studenten uitleggen). Informatievaardigheden en webwijsheid zijn naar mijn idee hetzelfde. Twee termen voor een belangrijk onderwerp.

Webwijsheid is gewoon de nieuwe term voor informatievaardigheden. Het is daarmee wel een inperking van de informatievaardigheden natuurlijk. De term impliceert dat je je alleen beperkt tot informatiebronnen op het web. Aan de andere kant zorgt de term er wel voor dat er extra aandacht wordt besteed aan de bijzonderheden van het internet. Als ik een keuze zou moeten maken tussen de twee termen dan wint voor mij informatievaardigheden. In mijn lessen zal ik aangeven dat met informatievaardigheden en webwijsheid in principe hetzelfde wordt bedoeld maar dat informatievaardigheden breder is dan webwijsheid.

En dan de term mediawijsheid? De definitie die de Raad voor cultuur hanteert vind ik erg breed. Wat ik hier vooral uithaal is het “actief bewegen”. Actief bewegen betekent voor mij dat leerlingen niet alleen consumeren maar ook produceren. Dus niet alleen werken met informatie die anderen hebben gemaakt maar zelf ook informatie produceren.

In een presentatie die ik op 12 maart 2008 op de docentendagen van Beeld en Geluid heb gegeven heb ik het onderwerp binnen het kader geplaatst van digitaal werkstukkenonderwijs. Mediawijsheid richt zich op de volgende media: tekst, beeld, video, geluid, animaties, multimedia, games (en robotica) en applets. Bij al deze verschillende media kun je de aloude vragen vanuit begrijpend lezen stellen:

  • Willen ze me informeren?
  • Willen ze me aan het denken zetten?
  • Willen ze me overtuigen?
  • Willen ze me iets laten doen, activeren?
  • Willen ze me amuseren?

De manier om daar achter te komen, is de conclusie die ik trek uit “actief bewegen”, is door zelf te produceren.

Dus kinderen zelf:

  • Artikelen laten produceren op bijvoorbeeld een weblog of wiki
  • foto’s voor een folder te laten maken
  • een video te laten produceren
  • een animatie van de werking te laten maken
  • een website laten samenstellen
  • een game te ontwerpen

Of het zelf maken van een applet mogelijk is, betwijfel ik maar misschien kent iemand een omgeving waarin dat kan.

Hoe passen de termen nu binnen vakoverstijgend werken? ICT biedt mogelijkheden binnen vakoverstijgend werken:

  • Om een onderwerp te introduceren (Introductie)
  • Om kinderen te laten onderzoeken
  • Om te discussiëren en overleggen
  • Om te presenteren

Informatievaardigheden en webwijsheid komt naar voren in de fase van onderzoeken. Mediawijsheid komt vooral naar voren binnen de fase van presenteren. Hoewel hier natuurlijk ook nog overlappen in aanwezig zijn vind ik deze verdeling inzichtelijker. Als leerlingen iets moeten gebruiken van anderen praten we over informatievaardigheden en webwijsheid. Als leerlingen zelf iets moeten produceren spreken we over mediawijsheid.

Weblog 01
Mijn eerste blog is een feit. Ik zal proberen hier interessante ontwikkelingen op het gebied van ICT en onderwijs weer te geven.
Om daarmee maar direct mee te beginnen een berichtje over Kennisnet. Zij bieden nu, in navolging van Surf een Videoportal aan. Deze is te vinden op http://videoportal.kennisnet.nl/. Een rijke database met video’s die geschikt zijn om in het onderwijs te gebruiken.

Weblog02
Op de website http://www.poetryinmotion.nl/ laten John van der Wens en Mark Boog zien hoe taal, beeld en muziek bij elkaar kunnen worden gebracht. Hiermee geven ze nieuwe richtlijnen voor het stelonderwijs op de basisschool zou je kunnen zeggen. Leren kinderen nu alleen nog maar om een goed gedicht te schrijven of een beeldend kunstwerk te maken of muziek te spelen in deze kunstvorm komen deze drie onderwerpen bij elkaar.
Een basisschoolvariant op deze kunstvorm kun je vinden op de site van basisschool Christoffel www.bs-christoffel.nl/elfen4b.html uit Tilburg (http://www.bs-christoffel.nl/). Op deze site zijn onder het kopje projecten ook de PowerPointPresentaties te vinden van groep 8.

Weblog03
Welke mogelijkheden biedt het internet om te tekenen? Er wordt op verschillende manieren aandacht aan tekenen. Er zijn sites waarop je kleurplaten kunt downloaden. Bijvoorbeeld via: http://kleurplaat.pagina.nl/ of http://kleurjesuf.jouwpagina.nl/.
Daarnaast zijn er sites waarop je kleurplaten on line kunt inkleuren. Bijvoorbeeld op de sites
www.bbc.co.uk/cbeebies/funandgames/flash/painting/painting.shtml of www.comics.com/comics/peanuts/fun_and_games/online_snoopy.html. De website van de BBC is een voorbeeld van het vullen van vlakken. Met één druk op de knop is een vlak gekleurd. Op de site van Snoopy moet het vak handmatig worden ingevuld.
Echt online tekenen kan ook. Bijvoorbeeld op de site www.imaginationcubed.com/Imagine?aIsOldDrawing=Y.
Tenslotte vind je op internet allerlei sites waarop je tekenlessen kunt volgen. Bijvoorbeeld op de Engeltalige site www.draw3d.com/mainframe.html.

Tekenen met de muis blijft natuurlijk wat behelpen. Een alternatief voor de muis is de tablet zoals je ze bijvoorbeeld ziet op: www.wacomshop.nl/google.html. Tekenen wordt helemaal een feest op de computer als je de beschikking hebt over een smartboard. Meer informatie hierover vind je bijvoorbeeld op www.smartopschool.nl/.

Weblog 04
Als ik iets schrijf over tekenen op internet mag ik natuurlijk niet de website vergeten van mijn collega’s van de Hogeschool Domstad (http://www.domstad.nl/) van de sectie Beeldende Vorming, die samen met docenten van de IPabo (http://www.hs-ipabo.edu/) , een prachtige site over Beeldend Onderwijs hebben opgezet: http://www.beeldendonderwijs.nl/. Op de website vind je informatie over visies op Beeldend Onderwijs, voorbeeldlessen, informatie en instructie, een overzicht van de kerndoelen, bronnen, een overzicht voor veelgestelde vragen, mogelijkheden tot scholing.
De website is in eerste instantie gericht op Pabo-studenten maar is zo rijk dat ook basisschoolleerkrachten er terecht kunnen.
Op de website geven ze ook een overzicht met webbronnen. Ze maken hierin de volgende ondervedeling: fotosites, natuur en milieu, cultuur, kunst en kunstenaars, televisieprogramma’s, onderwijs basisschool, achtergronden onderwijs en student. Er worden voorzover ik heb gezien geen links gemaakt naar pagina’s zoals http://www.imaginationcubed.com/Imagine?aIsOldDrawing=Y. Ook wordt er niets gezegd over de verschillende bewerkingsprogramma’s die ook kinderen gebruikt zouden kunnen worden (zoals bijvoorbeeld het standaardprogramma Microsoft PhotoEditor, Infranview enz).

Weblog 05
Een handige site om de mogelijkheden te bekijken van Muziek en ICT op de basisschool is: http://www.muziekictbasisschool.nl/. Op de site kun je het volgende vinden: een onderzoeksrapport naar de mogelijkheden van ICT en wat er al op het gebied van Muziek en ICT is geschreven.
Op de site is ook een overzicht te vinden van software die ingezet kan worden voor muziek. Hierbij wordt een onderverdeling gemaakt in: Noten en ritme lezen, gehoortraining en algemene muziekleer, componeren, muziekinstrumenten, componisten en dergelijke en liedjes. Hierbij is ook een rating opgenomen. Een overzicht van muzieksoftware wordt trouwens ook gegeven op de programmamatrix: http://www.programmamatrix.nl/.
Naast software is er ook een overzicht te vinden met interessante literatuur. Via de literatuur kom je bijvoorbeeld terecht op de website: http://www.klankspeeltuin.nl/. Hier vind je allerlei experimenten die door kinderen zijn uitgevoerd op het gebied van muziek. Erg leuk.
Tenslotte is er nog een pagina met cursussen. Die gaan over de theorie van het onderwijs (over blended learning en componeren in de klas bijvoorbeeld), praktijk van de basisschool (bijvoorbeeld ICT en muziekmethodes) en software (een aantal softwareprogramma’s om muziek mee te componeren zoals Magix Musicmaker).

Weblog 06
Website wereldoriëntatie
Studenten van de Hogeschool Domstad leveren een bijdrage aan de website wereldoriëntatie (http://www.domstad.nl/HTML%20Sites/moduleHJ/index.htm). De website is te vinden op het Schoolplein (http://www.domstad.nl/smartsite.shtml?id=940) van de Hogeschool Domstad http://www.domstad.nl/). Het Schoolplein is nog niet echt gevuld maar de website wereldoriëntatie bevat leuke producten. Er zijn informatieve websites te vinden, webquests, thematische leesprojecten, informatie over Ontdeknet en opzetten om met spreekbeurten en werkstukken aan de slag te gaan.
De website is ontstaan naar aanleiding van een tweedejaarsmodule waar de secties Nederlands, Wereldoriëntatie en ICT samenwerken met elkaar. Er wordt ook samengewerkt met het internetproject Ontdeknet (http://www.ontdeknet.nl/) . Ontdeknet is een omgeving waarin kinderen kunnen samenwerken met experts uit de maatschappij. Een andere samenwerking loopt tussen de Hogeschool Domstad en de Verversfoundation (http://www.verversfoundation.nl/) . De Verversfoundation heeft als doel “het bevorderen van het ontwerpen, ontwikkelen en gebruiken van innovatieve leermiddelen. We ondersteunen deze doelstelling door waar mogelijk baanbrekende vernieuwingen op gang te helpen”. Een project van de Verversfoundation is de website http://www.webquests.nl/. Peter Blijleven is als projectleider hierbij betrokken. Peter is onlangs gepromoveerd op het onderzoek Multimediacases (waarvan een presentatie te vinden is op: http://www.fontys.nl/generiek/bronnenbank/sendfile.aspx?id=13466)

Weblog 07
Over ICT-competenties voor docenten is al aardig wat geschreven. Onder andere door Volman (2002). Robert Jan Simons spreekt over digitale didactiek (zie bijvoorbeeld: http://elearning.surf.nl/e-learning/onderzoek/1319) . Het Vlaamse ministerie van onderwijs en vorming kijkt naar de ICT-competenties van leerlingen. Dit doen ze in de vorm van een diamant: http://www.enis.be/diamant/. Meer informatie is te vinden op:http://www.ond.vlaanderen.be/dvo/basisonderwijs/ICT/brochure/indexbrochure.htmElementen van de diamant zijn: samenwerken, voorstellen, zelfstandig leren, zoeken en verwerken, communiceren, oefenen, creëren, instrumentele vaardigheden en sociale ethische competenties. Deze insteek is naar mijn idee veel waardevoller dan de insteek die gekozen wordt door bijvoorbeeld Toets-it (http://www.toets-it.nl/) of http://www.picto.nl/povo waar links te vinden zijn naar aabeecee (http://www.aabeecee.nl/) of schoolsupport (http://www.schoolsupport.nl/).

Weblog 08
ICT biedt mooie mogelijkheden tot samenwerken. Een uitwerking hiervan is de wiki. Een wiki zorgt ervoor dat je samen aan één webpagina kunt werken. Een site die op deze manier wordt opgebouwd is de Wikipedia : http://nl.wikipedia.org/wiki/Hoofdpagina. Een on line encyclopedie die als een wiki wordt bijgehouden. Wiki (of Wikiwiki) betekent snel. En dat is inderdaad mogelijk: pagina’s snel aanpassen en bewerken. Een uitgebreide uitleg over de wiki kun je vinden in de Wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Wat_is_een_wiki?

Weblog09
Waar kun je interessante informatie en actuele informatie vinden over ict en onderwijs? Het internet biedt verschillende mogelijkheden.
WebsitesDe website van Kennisnet (http://www.kennisnet.nl/) en ICT op school (http://www.ictopschool.net/) zijn specifiek gericht op het onderwijs. De site van kennisnet is erg uitgebreid en richt zich op het basisonderwijs, voortgezet onderwijs en de BVE-sector. Interessante pagina’s van Pabostudenten zijn: http://leerkracht.kennisnet.nl/ waar een overzicht te vinden voor het primair onderwijs. Je vindt hier bijvoorbeeld informatie over Thinkquest (http://leerkracht.kennisnet.nl/lesmateriaal/thinkquest) de webstrijd voor leerlingen. Een andere ingang bij Kennisnet is: http://ictpo.kennisnet.nl/ De site voor ICT-coördinatoren. Je vindt hier bijvoorbeeld de link naar ICT in de klas: http://ictpo.kennisnet.nl/ictindeklas met praktische tips (bijvoorbeeld: http://www.hetklokhuis.nl/sketchstudio/ Waar je online een Klokhuissketch kunt maken).
Ook de website van ICT op school (http://www.ictopschool.net/) is uitgebreid. Het is verdeeld in een pagina Algemeen, Samenwerking, Kennisrotonde, Onderzoek, Deskundigheid, Software en Infrastructuur. Onder het kopje onderzoek (www.ictopschool.net/onderzoek) vind je de Vier in Balans Plus. Deze gaat over de wijze waarop je ICT succelvol in het onderwijs kunt invoeren. Via deze pagina kun je ook de linkenpagina openen: www.ictopschool.net/onderzoek/links. Hier heeft ICT op school een overzicht gemaakt van interessante links (ook te bereiken via www.ictopschool.net/links).
NieuwsbrievenJe kunt ook op de hoogte blijven van Ontwikkelingen op het gebied van ICT door je te abonneren op een nieuwsbrief. De sites van Kennisnet en ICT op school geven bijvoorbeeld nieuwsbrieven uit: http://ezine.kennisnet.nl/ en www.ictopschool.net/publicaties/ezines. Andere interessante sites met nieuwsbrieven vind je op: www.surf.nl/home/ (www.surf.nl/cahier/)http://elearning.surf.nl/ (maakt onderdeel uit van de surf-site; nieuwsbrief te vinden op: http://e-learning.surf.nl/e-learning/abonneren) www.e-learning.nl/ (link op de eerste pagina)Een andere interessante nieuwsbrief vind je op de site van de digitale revolutie (www.dedigitalerevolutie.nl/): www.dedigitalerevolutie.nl/include/members/memberships.asp. NieuwsgroepenJe hebt verschillende nieuwsgroepen. Dé nieuwsgroep voor onderwijs en ICT vind je op: http://groups.yahoo.com/group/scholenlijst/. Een actieve groep die elkaar helpt op het gebied van ICT en onderwijs.
WeblogsEen andere manier om op de hoogte blijven van nieuwe ontwikkelingen op het gebied van onderwijs en ICT zijn de weblogs. Interessante weblogs zijn te vinden op: www.edublogs.nl/blog/ (www.edublogs.nl/blog/groep/extra/bronnen). Iemand die interessante artikelen schrijft is Margreet van den Berg: http://www.ictenonderwijs.nl/Weblog.htm. Ook Piere Gorissen schrijft interessante blogs: www.gorissen.info/Pierre/.

Weblog 10
Van mijn collega Paulus Boortman kreeg ik het rapport Internet als informatiebron in het onderwijs, een verkenning van de literatuur en een aanzet voor verder onderzoek. Dit rapport is geschreven door Els Kuiper, Monique Volman en Jan Terwel. Dit onderzoek bespreekt wat bekend is over de eisen over het gebruik van internet als informatiebron in de onderwijssituatie. De conclusie is dat leerlingen ondersteuning nodig hebben bij de keuze en het gebruik van strategieën bij het zoeken op internet, als bij het ontwikkelen van “information literacy”. Het volledige rapport is te vinden op: http://edu.fss.uu.nl/ord/fullpapers/Kuiper%20FP.doc. In het rapport wordt ook de website: www.onderzoekonline.net/start.asp genoemd. Hier vind je een uitgebreide opzet voor het opzoeken van een online onderzoek met kinderen. De volgende stappen worden onderscheiden: themaplanning, opstarten van het thema, vragen formuleren, onderzoeksplan maken, gegevens zoeken, gegevens verwerken, gegevens presenteren en evalueren. Bij elke stap wordt een verdere onderverdeling gemaakt en voorbeelden gegeven. Een heel heldere en overzichtelijke site. Op: www.inquiry.uiuc.edu/index.php wordt ook beschreven hoe je een onderzoek op kunt zetten. Deze Engelstalige site noemt de volgende stappen in het onderzoek: Ask, Investigate, Create, Discuss, Reflect. Op de website: www.biopoint.com/ wordt ook uitleg gegeven over online onderzoek. Een leuke pagina is die met unieke webbronnen. Oftewel: welke mogelijkheden biedt internet allemaal om informatie tot je te nemen: www.biopoint.com/ibr/unique_web_resources.htm. Een leuk voorbeeld hierop is: www.cellsalive.com/howbig.htm. In deze animatie zie je heel mooi de verhouding tussen de kop van een spijker, een menselijk haar, een sotfmijt tot een virus. Vergelijkbaar met de site http://micro.magnet.fsu.edu/primer/java/scienceopticsu/powersof10/ waarin wordt ingezoomd op de aarde. Een andere site die op deze manier wordt gevonden is: www.eduweb.com/portfolio/adventure.php met nog meer unieke webtoepassingen (zoals het architectenprogramma: www.architectstudio3d.org/AS3d/index.html waar je in de voetstappen van Frank Loyd Wright mag stappen en een huis kunt bouwen.

Weblog 11
Via de site van http://www.eduweb.com/ kwam ik op de website van The American Association of Museums Media and Technologie Committee. Zij schrijven elk jaar een wedstrijd uit waarin multimediaproducten meedingen naar de eerste plaats. Dit levert een fraaie verzameling producten op: websites, audiotours, pda-toepassingen, touchscreen computers en multimedia installaties. De producten zijn allemaal in het Engels maar toch wil ik een paar op een rijtje zetten omdat ze zo leuk zijn: www.whitehousehistory.org/02/subs_expedition/: een rondleiding door het Witte Huis door verschillende presidenten van Amerika. www.exploratorium.edu/music/: muziek maken met alles wat geluid geeft (bijvoorbeeld in de keuken: www.exploratorium.edu/music/exhibits/kitchen/index.html www.ushmm.org/museum/exhibit/online/af/htmlsite/: Een mooie website over Anne Frankwww.edheads.org/: je eerste knieoperatie uitvoeren!http://www.strangematterexhibit.com/: alles over natuurkunde. Op een leuke manier. Inzoomen op een colablikje (zelfde als machten van tien…www.strangematterexhibit.com/structure.html). www.inventionatplay.org/ : website voor uitvindingen en innovatie. http://hubblesource.stsci.edu/exhibits/largefilm/: Een reis door de ruimte met de Hubble telescoop.
Dit levert een prachtig overzicht op van websites. Ik vraag me af of in Nederland ook zo’n wedstrijd wordt gehouden.

Weblog 12
Ik wil al een tijdje een webquest maken over het schrijven van gedichten. Dit vind ik niet zo makkelijk omdat het schrijven van een gedicht nogal een breed onderwerp is. Ik vind het ook lastig omdat schrijven een interactief proces is dat zich niet zo makkelijk laat vangen in een webopdracht.Om een beetje op gang te komen wil ik me eerst eens oriënteren op websites die zich bezig houden met stellen en specifiek met het schrijven van gedichten.
Wat is er te vinden op het internet over gedichten? Ik zoek naar sites waar informatie voor kinderen wordt gegeven over het dichten. Nu weet ik al een paar sites die interessant zijn. Maar laat ik een indeling maken. Sites voor leerkrachten en sites voor kinderen. En hierin nog een onderverdeling maken van sites waarop gedichten gelezen kunnen worden en sites waar wordt uitgelegd hoe je gedichten kunt maken. Of waar een onderdeel hiervan wordt uitgelegd.
Eerst maar even verzamelen.
Via Kennisnet
www.gedichtendag.nl/html/lessuggestiesBO2005zw.pdf Op in dit PDF document worden vragen gesteld over de gedichten. Het gaat hier vooral om het beschouwen van gedichten op vorm en inhoud. Dit document is als een lesbrief opgezet voor de leerkracht.
De schatkasthttp://www.schooltv.nl/schatkast/flash.html: site voor kinderen in de onderbouw. Kinderen leren rijmwoorden bij elkaar zoeken.
http://people.zeelandnet.nl/ribert/rijmen.html: site voor de onderbouw. Kinderen moeten rijmwoorden bij elkaar zoeken. (http://people.zeelandnet.nl/ribert/homeletterspel.html)
http://www.kindergedichten.nl/ Je kunt hier gedichten lezen (gedichten zijn met filmpjes in beeld gebracht), gedichten schrijven (uitleg over verschillende soorten rijm en ritme), links naar andere sites volgen,
www.doemaardichtmaar.nl/cursus.htm Website met informatie over de dichtwedstrijd voor middelbare scholieren. Op de cursuspagina worden vijf oefeningen gegeven om een gedicht te schrijven. Leuk.
http://www.rijmwoordenboek.nl/: voer een woord in en deze site zoekt er een rijmwoord bij. Handig als je even niet meer weet hoe je moet rijmen.
http://www.skep.nl/: de poëzietuin. Hier vind je schrijftips, en nog veel meer. Er wordt ook een dichtwedstrijd georganiseerd. Erg leuke site.
Via Davindi
www.vrijens.nl/lesidee.htm site met lesideeën. Ook 2 lesideeën over gedichten.
www.webkwestie.nl/gedicht/index-l.htm Een webkwestie over gedichten. Hier hoef je alleen maar gedichten te verzamelen en geen gedichten te schrijven.
www.gedichtvandeweek.nl/ gedichten van bekende dichters. Vooral geschikt voor middelbare school.
www.speelzolder.com/verhalen/index.htm Linkenpagina met gedichten. Alleen maar gedichten en geen uitleg o.i.d.
www.digischool.nl/po/ds/dbs/jufmees/lesbrieven/lesbrief/serie1/lesbrief22.htm lesbrief over het schrijven van een gedicht. Bedoeld voor leerkracht.
http://users.skynet.be/taalonderwijs/kindergedichten-frame.htm Belgische site over dichten. Er worden definities van poëzie gegeven (door bekende dichters), en je kunt gedichten lezen in allerlei categorieën (gevoelens, kleuren, momenten enz.).
http://www.plinternet.nl/: stichting geeft poëzieposters uit. Op de website vind je lessuggesties voor de leerkracht rondom het maken van gedichten, een overzicht van de poëzieposters, poëzieposters enzovoort.
http://www.kinderstraat.101.nl/ gevarieerde site. Je vind hier ook allerlei gedichten en rijmpjes.
www.dotsphinx.com/sinterklaas/gedichten/ site waar je sinterklaasgedichten kunt maken inclusief gedichtengenerator. Op de site vind je ook een rijmgenerator (www.dotsphinx.com/sinterklaas/rijmwoord).
www.taalsite.nl/lessenkast/resultaten.html taalsite van de SLO. Heel uitgebreid. Lesideeën kun je hier ook vinden (gedichten bijvoorbeeld: www.taalsite.nl/les/80/, www.taalsite.nl/les/60/, www.taalsite.nl/les/103/).
www.delimerick.nl/: Sites met limericken
www.jongdichttalent.nl/ site die hoort bij een poëziewedstrijd voor kinderen tussen acht en dertien jaar. Er worden een paar tips gegeven over het schrijven van gedichten. Ook zijn de gedichten te lezen die hebben gewonnen.
www.apeldoorn-onderwijs.nl/rap/ Hier word je geholpen om je eigen rap te schrijven. Je kunt er beats beluisteren waarop je je eigen rap kunt maken.
www.digischool.nl/po/ds/dbs/jufmees/lesbrieven/lesbrief/serie1/lesbrief21.htm lesbrief over het maken van gedichten.
www.digischool.nl/po/ds/dbs/jufmees/lesbrieven/lesbrief/serie1/lesbrief23.htm lesbrief over het maken van gedichten.
http://ourworld.compuserve.com/homepages/henkmerts/gedicht.htm website met natuurgedichten en limmericks.
www.kennisnet.nl/po/leerkracht/perdagwijzer/poezie/ pagina van de per dag wijzer over poëzie naar aanleiding van de wereldpoëziedag.

www.poezie.startkabel.nl

Weblog 13
Ook een linkensite met een grote onderverdeling. Ook van deze site zal ik een kort overzicht geven waarbij ik de meest interessante links heb geselecteerd.
Startkabel hanteert de volgende categorieën: gedichten en wedstrijden (een website: www.gedichtenweb.nl/ met hierop de leuke categorie: SMS-gedichten. Binnen 160 tekens een gedicht schrijven. Je kunt het gedicht ook direct SMS-en), dichters elke zaterdag nieuw (individuele dichtersites), beeldende literatuur (bijvoorbeeld: www.aanbeelden.nl/, http://web.inter.nl.net/users/risee/auris.htm, www.fotografie-poezie.nl/, www.gedichten.net/indexogen.html, www.taaldier.nl/ (speelse site; niet geschikt voor basisonderwijs), literaire tijdschriften (www.epibreren.com/pages/mainframe.html bieden ook weer links aan. Bijvoorbeeld naar http://boeken.vpro.nl/ waarna je terecht kunt komen op: www.poemsthatgo.com/gallery/index.htm (rariteiten) met een link naar: www.poemsthatgo.com/gallery/spring2003/joerg/index.htm. Weer terug bij epibreren vind ik nog de link naar de uitgebreide literatuursite: www.dbnl.org/: digitale bibliotheek Nederlandse letteren), sites met haiku’s (http://www.haiku.be/), agenda van de poëzie (bijvoorbeeld: www.poetry.nl/gedichtendag/ (ook al eerder genoemd), www.poetry.nl/algemeen/home.php), brooddichters (bijvoorbeeld: www.tonnusoosterhoff.nl) , poetry slam (bijvoorbeeld: www.woorddansers.nl/), bloemlezingen van… (bijvoorbeeld: http://cf.hum.uva.nl/dsp/ljc/marsman/ over Hendrik Marsman), dichtgezelschappen (bijvoorbeeld: www.rozemarijnonline.net/ uit Utrecht), verzamelde gedichten (bijvoorbeeld: www.gedachten-gedichten.nl/ met allerlei gelegenheidsgedichten), jeugd en poëzie (bijvoorbeeld de Belgische site: www.jeugdenpoezie.be/), geestelijke gedichten, erotische gedichten, stadsdichters (bijvoorbeeld uit Groningen: www.poeziemarathon.nl/dichters/ohlsen.html), liefdesgedichten, overige genres (ollekebollekes: www.freakface.com/ollekebollekes/; limericken: www.delimerick.nl/), gedichten versturen (bijvoorbeeld: http://www.gotya.nl/poezie/ ), digitale poëziealbums (bijvoorbeeld: http://www.hetschrijvertje.be/ ), bloemlezginen (http://klassiekegedichten.net/ ) algemene literatuur (bijvoorbeeld: http://www.literatuurgeschiedenis.nl/ of www.kb.nl),anderstalige poëzie (bijvoorbeeld: www.poezie-in-beweging.nl) en tenslotte een verwijzing naar andere startkabels (bijvoorbeeld: http://dichters.startkabel.nl).

En zo blijf ik natuurlijk lekker doorgaan zeg. Ik zal ook nog eens kijken op die dichters startkabel. En een paar sites die ik op al die andere nog helemaal niet tegen ben gekomen maar waarvan ik wel weet dat ze interessant zijn. Namelijk: www.taalsite.nl en www.taaldrukken.nl. En als ik deze drie sites heb bekeken wil ik nog eens zoeken via google op de term poetry. Dan heb ik volgens mij aardig wat bronnen op een rijtje gezet. Daarna is het zaak om hier meer ordening in aan te brengen. Die ordening zal bestaan uit een paar onderdelen: sites die antwoord geven op de vraag: wat is poëzie, sites met uiteenlopende poëzievormen (heb ik nu wel een overzicht over denk ik), sites waar uitleg wordt gegeven hoe je zelf gedichten kunt maken (schrijven, verder vormgeven, publiceren), sites met verschillende dichtvormen), sites die speciaal op kinderen zijn gericht en sites met lesideeën voor leerkrachten. En als dat mij nog geen genoeg duidelijkheid geeft zal ik ook nog wel een paar boeken lezen over dit onderwerp.

Weblog 14
Vandaag weer een inventarisatie over gedichten op het internet. Er is zoveel informatie te vinden. Het duurt gewoon even voordat dit allemaal een beetje in kaart is gebracht. Ik heb een paar startpagina’s genomen waarop ik verder heb gekeken. De eerste was http://dichters.startkabel.nl. Hier vind je een overzicht van schrijvers/ dichters. Een paar interessante sites heb ik hieronder neergezet:
http://wimaalbers.nl/gedichten.html
http://www.marionkahane.com/

Verder vind je op de pagina nog links naar sites over het zelf schrijven:
www.nrc.nl/W2/Lab/Profiel/Poezie/leren.html: leuk artikel uit de NRC over een cursus dichten
www.script-plus.demon.nl/: Script plus is een bedrijf dat schrijfcursussen op verschillende niveaus organiseert.
www.schrijfweb.com/schrijverspagina/: site waarop je eigen gedichten en verhalen kunt plaatsen
www.schrijven.org/: veel informatie over het schrijven van teksten. Een onderdeel van deze site is: www.jongdichttalent.nl/. Er worden
tips gegeven over het schrijven van gedichten.
www.schrijversvakschool.nl: verwijst ook naar sites van cursisten die werk hebben uitgegeven. Die links zijn vooral interessant

Ik was al een tijdje bezig om via www.taalsite.nl sites in kaart te brengen over gedichten. Dit zal ik in de volgende blog weergeven. Ik kan al wel vast zeggen dat dit aardig wat links oplevert.

Weblog 15
www.taalsite.nl een site van de SLO met veel informatie over taalonderwijs op de basisschool. Deze site is verdeeld in een aantal rubrieken:

Forum, Bibliotheek,Verwijzingen, Gastenboek, E-mail, redactie, Portret taalgroep en Onderhoud.

Op het forum vind je vragen over uiteenlopende onderwerpen maar altijd gerelateerd aan taalonderwijs. Er worden ook een paar vragen gesteld over poëzie. Bijboorbeeld onderstaande:
www.taalsite.nl/onderwerp/1/200409812421114/

Met als antwoord:
www.taalsite.nl/onderwerp/1/200409812421114/200411011025014/

In de bibliotheek vind je onder andere de lessenkast. Deze is rijk gevuld met allerlei taallessen. Een aantal gericht gedichten:

www.taalsite.nl/lessenkast/resultaten.html (alle lessen)
www.taalsite.nl/les/85/ Baker en andere rijmpjes
www.taalsite.nl/les/80/ collages maken naar aanleiding van een gedicht
www.taalsite.nl/les/10/ praten over een gedicht
www.taalsite.nl/les/60/ het schrijven van limericks
www.taalsite.nl/les/58/ nostalgische gedichten lezen

Een ander uitgebreid onderdeel is het Lexicon. Een soort woordenboek van het Nederlandse taalonderwijs. Eén ingang van het lexicon gaat ver kinderpoëzie:
http://www.taalsite.nl/lexicon/Kinderpoëzie/

De volgende keer zal ik iets over de verwijzingen (links naar andere sites) schrijven. Want ook hier zijn rijke bronnen te vinden.

Weblog 16
Zoals beloofd, vandaag iets over de verwijzingen. www.taalsite.nl verdeelt zijn verwijzingen in een aantal categorieën: Nederland, Vlaanderen, Buitenlandse sites, Nederlandse taal en onderwijs, Kindersites, de tien meest geklikte verwijzingen, de tien laatst toegevoegde/ aangepaste verwijzingen.
Ik zal vandaag een overzicht geven van intessante links onder het kopje Nederlands.

Via de website www.basislink.nl kom ik op de webquest over het schrijven van liefdesgedichten:
www.pieternieuwland.nl/Menu_Items/Projecten/Webquest/liefdesgedicht/
http://members.chello.nl/freddy33/verrassing.htm wordt uitleg gegeven hoe je kunt rijmen en gedichten schrijven. Inhoudelijk zwakke site vind ik. Neemt als uitgangspunt het rijmen.

Via de website van de bibliotheken: www.debibliotheken.nl/index.jsp vind ik de site van schooltv.
Hier wordt verwezen naar een programma over gedichten schrijven: www.schooltv.nl/pagina.jsp?n=27482; jammergenoeg geen informatie op internet. Wel op de site van schooltv de volgende websites:
www.schooltv.nl/leesdas/index.html niet direct gericht op schrijven. Wel op taalontwikkeling van jonge kinderen. Erg goed: de leesdas.
www.teleacnot.nl/sites/liedbox/ ook niet gericht op het schrijven maar op zingen. Ook weer te leuk om niet te noemen.
Je kunt je ook abonneren op een mailinglist van de bibliotheken. Er zijn verschillende onderwerpen. Bijvoorbeeld het domein Literatuur: http://list.bibliotheek.nl/mailman/listinfo/aladinliteratuur vast handig als je op de hoogte wilt blijven van de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van literatuur.
Via de kinderwebwijzer van de Vlaamse bibliotheken: www.bib.vlaanderen.be/servlet/be.coi.gw.servlet.ViewBoxServlet/standard/?toDo=expand&id=1576 kom ik op de site van DefDaddaRapmachine waar je je eigen raps kunt schrijven: www.vpro.nl/villa-achterwerk/villaspelletjes/defdada/rapmachine.shtml?2936067+7539385+16382343 interactief en leuk. Zeker voor de muzikale kinderen.
Een overzicht van verschillende spelletjes vind je op: http://villa-achterwerk.vpro.nl/villa-achterwerk/villaspelletjes/index.shtml?2936067+7539385
Hoe kun je een gedicht voordragen? De slamdichters geven een voorbeeld: www.poetry.nl/slam/index.php?lang=ned&page=media. Ook een Nederlander Sven Adriaans draagt voor. Geweldig.
Soms roept een gedicht beelden op. Zo ook op dit forum van literair Nederland: www.literairnederland.nl/web/pages.aspx?p_id=8

De website van de bibliotheken biedt sowieso een interessant overzicht van allerlei pagina’s die ik hier niet allemaal zal noemen. Zeker de moeite waard om te bekijken: www.debibliotheken.nl/content.jsp?objectid=645

De volgende keer meer.

Weblog 17
Een onderdeel van de verwijzingen van de taalsite (www.taalsite.nl) zijn de buitenlandse sites. En een onderdeel hiervan zijn de electronische naslagwerken. De website www.eduref.org/ (The Educator’s Reference Desk) is hier bijvoorbeeld te vinden. Zeer uitgebreide Engelstalige site. Bestaat uit de volgende onderdelen: resource guides, lesson plans, question archives, Search GEM (Gateway to Educational Material)/ Eric.

Onder het kopje Resource guides zijn verschillende bronnen te vinden. De bronnen worden onderverdeeld in: lesideeën (zie ook Lesson plans), websites en online communities. Een paar interssante bronnen som ik hieronder op:

www.planet.eon.net/~bplaroch/index.html (Young Author’s Workshop): hulp bij het schrijven van teksten.
http://kidswriting.miningco.com/ uitgebreide site van About.com over het schrijven voor kinderen.

Onder het kopje Lesson plans vind je allerlei lesideeën (www.eduref.org/Virtual/Lessons/index.shtml).

Eén van de categorieën is Language Arts. Een onderdeel hiervan is weer Writing: www.eduref.org/cgi-bin/lessons.cgi/Language_Arts waaronder ook het schrijven van gedichten valt. Je vindt hier zo’n honderd lesideeën. Speciaal gericht op het schrijven van gedichten zijn:
www.eduref.org/cgi-bin/printlessons.cgi/Virtual/Lessons/Language_Arts/Writing/WCP0209.html (bespreken van het gedicht In the station of the Metro van Ezra Pound)
www.eduref.org/cgi-bin/printlessons.cgi/Virtual/Lessons/Language_Arts/Writing/WCP0003.html schrijven van een autobiografisch gedicht. Leuke opzet.
www.eduref.org/cgi-bin/printlessons.cgi/Virtual/Lessons/Language_Arts/Writing/WCP0200.html een oefening met een bestaand gedicht waarin woorden zijn weggelaten en vervangen moeten worden door eigen woorden. Niet heel enthousiast over met wel leuk.
www.eduref.org/cgi-bin/printlessons.cgi/Virtual/Lessons/Language_Arts/Writing/WCP0067.html nog een les met een biografische gedicht. Hier wordt dus vooral aandacht besteed aan vorm in de vorm van tekstregels (in de eerste zin…, in de tweede zin… enz.).
www.eduref.org/cgi-bin/printlessons.cgi/Virtual/Lessons/Language_Arts/Writing/WCP0018.html Voorbeeld van het schrijven van een gedicht over emoties. Opzet is eenvoudig uit te voeren.
www.eduref.org/cgi-bin/printlessons.cgi/Virtual/Lessons/Language_Arts/Writing/WCP0201.html gedicht schrijven over een (bekend) persoon.
www.eduref.org/cgi-bin/printlessons.cgi/Virtual/Lessons/Language_Arts/Writing/WCP0219.html poëzie naar aanleiding van honkbalgeschiedenis en de opkomst van gekleurde spelers hierin. Een uitgebreid thema. In deze les worden een aantal dichtvormen gegeven: www.eduref.org/Virtual/Lessons/Language_Arts/Writing/WCP0219e.pdf (voorbeelden) en www.eduref.org/Virtual/Lessons/Language_Arts/Writing/WCP0219f.pdf (uitleg).
www.eduref.org/cgi-bin/printlessons.cgi/Virtual/Lessons/Language_Arts/Writing/WCP0208.html gedichten schrijven naar aanleiding van Langston Hughes waarbij onder andere gelet wordt op vergelijkingen.
www.eduref.org/cgi-bin/printlessons.cgi/Virtual/Lessons/Language_Arts/Writing/WCP0038.html W-gedichten schrijven: wie, wat, waar, wanneer, waarom als structuur.

De informatie Search GEM/ ERIC zal ik in een volgende blog behandelen.

Zoeken op ERIC (http://www.eric.ed.gov/; ERIC staat voor: Educational Resources Information Centre) met als zoektermen poetry en creative writing geeft 1373 hits. Als de zoekterm elementary education wordt toegevoegd en alleen gezocht wordt op Full-text loopt dit terug tot 63.
Een aantal interessante links zal ik hieronder noemen:
Creative Strategies for teaching language arts to gifted students (K-8) (Eric Digest E612). Zoals de titel al zegt vind je hier tips om met gedichten aan de slag te gaan met begaafde leerlingen.
A Garden of Poets: Poetry Writing in the Elementary Classroom (ED42734): boek over een leerkracht waarin ze aangeeft hoe ze met gedichten in de klas bezig is.
Exploring Poetry: The Reading and Writing Connection (ED461827). Over lezen en schrijven van poëzie. Tips om met gedichten aan de slag te gaan.
Writing poetry from stories (E D455528). Een verhaal gebruiken als springplank om gedichten te schrijven.
Imagery and syntetics for Modeling Poetry writing (ED408964). Gebruik van metaforen en figuurlijke uitdrukkingen om gedichten te schrijven.
Poetry covers it all!!. Integrating poetry in all curriculum areas. (ED452542)
Speaking of Poets 2: More Interviews with Poets Who Write for Children and Young Adults (ED379675). Interviews met dichters over het schrijven van gedichten voor kinderen en jongeren.
Poetry and the Teaching of Figurative Language Skills. (ED352676). Een artikel over het gebruik van “figuratief” taalgebruik.
Letter Poems Deliver: Experimenting with Line Breaks in Poetry Writing (ED480885). Via dit artikel kom ik op de site van www.readwritethink.org/index.asp. Deze site is onderverdeeld in Lessons, Standards, Web resources en Student Materials.

Onder het kopje Lessons (www.readwritethink.org/lessons/index.asp)zijn meer dan honderd lessen te vinden, waaronder gericht op het schrijven van gedichten. Bijvoorbeeld:
www.readwritethink.org/lessons/lesson_view.asp?id=264 een les over ritme waarbij deze interactieve tool wordt gebruikt: www.readwritethink.org/materials/wordmaker . Je kunt hiermee eigen woorden samenstellen.

Standards geeft de 12 standaarden weer van de English Language Arts.

Web Resources Gallery is een grote verzameling educatieve websites over uiteenlopende onderwerpen. Bijvoorbeeld: www.clickablepoems.com/ Gedichten op een interactieve manier weergegeven.

Onder het kopje Student materials staan Interactieve tools als hulp voor het schrijven.
Bijvoorbeeld: www.readwritethink.org/materials/acrostic/ het maken van een naamdicht op een interactieve manier. Leuk. (Hier vind je lessen waarbij van de naamgedichtmachine gebruik wordt gemaakt: www.readwritethink.org/student_mat/student_material.asp?id=45).
www.readwritethink.org/materials/alphabet/ een alfabetspel.
www.readwritethink.org/materials/diamante/ het maken van een diamantgedicht.
www.readwritethink.org/materials/flipbook/ het maken van een boekje.
www.readwritethink.org/materials/letter_poem/index.html Lettergedicht. Hier gaat het om het benadrukken van woorden in een stuk tekst en daarmee een gedicht maken.
www.readwritethink.org/materials/lb_explorer/index.html hoe verdeelt een dichter regels over het papier? Hier wordt een uitleg gegeven.
www.readwritethink.org/materials/riddle/index.html Het schrijven van raadselgedichten. Prima om zelfstandig mee te werken.
www.readwritethink.org/materials/shape/ gedichten schrijven in een bepaalde vorm. Aardig.

In het artikel Letter Poems Deliver: Experimenting with Line Breaks in Poetry Writing wordt ook de site van Edsitement genoemd (http://edsitement.neh.gov/). Hier vind je ook lesideeën onderverdeeld in een aantal categorieën waaronder Language Arts en Literature.

Tot zover ERIC. De volgende keer zal ik de andere buitenlandse sites die genoemd worden op www.taalsite.nl gaan bekijken.

Weblog 19
Een paar handige Engelse websites waar je veel informatie kunt vinden over poëzieonderwijs zijn:
http://www.dfes.gov.uk/
http://www.curriculumonline.gov.uk/Default.htm
http://tre.ngfl.gov.uk/server.php Teachers resource Exhange
www.standards.dfes.gov.uk/literacy/teaching_resources/resources/404161/
Overzicht van lesideeën over het schrijven van gedichten, gegroepeerd per jaar.

Weblog 20
Mijn eerste blog weer na de vakantie. Ben de afgelopen tijd wel druk bezig geweest. Met Google Earth (GE) om precies te zijn. Een nieuwe applicatie van Google. De drie dimensionale wereldbol is te vinden op: http://earth.google.com/.

In het forum van Google Earth (officieel Keyhole) vind je veel ideeën om met GE aan de slag te gaan. Zelf ben ik bezig geweest met een nieuwe werkvorm waarbij GE een belangrijke rol speelt: de earthquest. Een variant op de webquest. Meer informatie over de earthquest kun je vinden op mijn website onder: http://www.gerarddummer.nl/onderwijs/earthquest/index.htm. Ik heb inmiddels twee earthquests gemaakt. Een over de reis van Phileas Fogg oftwel De reis om de wereld in 80 dagen. En een earthquest over Klimaten.

Meer informatie over earthquest kun je ook vinden op: http://www.webkwestie.nl/earthquest/index.htm en op http://www.manssen.nl/cidk/index.html (computers in de klas). Je vind in de leesmap: http://www.manssen.nl/cidk/leesmap/20050720-01.htm informatie die André Manssen op een rijtje heeft gezet. Interesant.

Weblog 21
Furl

Met Furl kun je je Favoriete website op een rijtje zetten. Je kunt je eigen Furl-account aanmaken op: http://www.furl.net/index.jsp.
Wat is nu het voordeel van Furl boven het aanleggen van je Favorieten zoals je dat al misschien gewend was in je browser? Ten eerste dat je overal bij je Favorieten kunt. Je Favoriete URL’s (URL is een adres van een webpagina), (FURL) kun je overal opvragen. Je bent dus niet afhankelijk van je eigen computer. Op alle computers met een internetaansluiting kun je je FURL-lijst bekijken. Ten tweede. FURL heeft een aantal leuke extra’s. De eerste extra is dat FURL kijkt of de site die je toevoegt aan je favorieten ook door andere mensen als favoriet is aangemaakt. Als dat zo is dan laat FURL ook zien wat voor webistes die anderen ook aan hun favorieten hebben toegevoegd. Zo kom je snel interessante websites tegen. Je zou kunnen zeggen dat FURL je helpt bij het aanleggen van je Favorieten. Naast dit overzicht per website geeft FURL ook nog een overzicht van websites die je worden aangeraden. Dit noemen ze My recommandations.
Mijn Furl-lijst is te vinden op: http://www.furl.net/members/gerarddummer. Ik verzamel websites die interessant kunnen zijn voor het onderwijs. En het gebruik van ICT in het onderwijs.
Een andere interessante FURL is die van Margreet van den Berg: http://www.furl.net/members/MvdBerg of http://www.furl.net/members/mmcmvdb.

Waarschijnlijk zijn er nog veel meer interessante Furl’s. Ik hoor het graag.

Weblog 22
Ontdeknet is een Internetomgeving waarin kinderen kunnen samenwerken met Experts uit de maatschappij. Voor het primair onderwijs is het adres: http://po.breedband.ontdeknet.nl/. Sinds kort is er een nieuwe breedbandversie waarin Onty, het symbool van Ontdeknet (een eigenzinnige vis) over je scherm zwemt.
Ontdeknet zorgt voor een omgeving waarin kinderen samen kunnen werken met experts. Dit levert mooi onderwijs op: authentieke situaties en vraaggestuurd. Voorbeelden van het werken met Ontdeknet vind je op: http://www.ontdeknet.nl/files/uploads/AKIRJBRPTJ.pdf. Handig omdat je zo kunt zien hoe je het in kunt zetten.

Op de Hogeschool Domstad werken studenten al een paar jaar met Ontdeknet. Voorbeelden van experts zijn de vrachtwagenchauffeur, tweede wereldoorlog en Italië. Ook dit jaar zullen studenten met Ontdeknet aan de slag gaan. Ben benieuwd welke onderwerpen ze nu gaan uitwerken.

Weblog 23
Stichting ICT op school (www.ictopschool.net) heeft een boekje uitgegeven over Taal en ICT. Het boekje is samengesteld door John Bronkhorst. John Bronkhorst is onder andere bekend van de boeken Basisboek ICT-didactiek en de Digitale basisschool.
Het boekje is geschreven in het kader van “Wat weten we over…” dat valt onder het project de Kennisrotonde (www.ictopschool.net/kennis) van ICT op school (“De Kennisrotonde is een initiatief van Stichting Ict op School om scholen in het primair en voortgezet onderwijs te helpen hun innovatieve ambities te verbinden met de mogelijkheden van ICT”).
In het boekje wordt de inhoud als volgt omschreven: “In deze brochure zijn wetenschappelijke inzichten op het gebied van taal en ICT samengevat en “vertaald” naar handreikingen voor de vroeg- en voorschoolse educatie en voor het primair onderwijs om zo, met behulp van ICT, het taalonderwijs te kunnen verbeteren”.
Het behandelt de volgende onderwerpen: zelfstandig en interactief leren, woordenschat, lezen en schrijven en taal en techniek. Verder worden een paar thema’s nog verder uitgewerkt, waaronder “de gsm als populair communicatiemiddel”.
Het boekje geeft op een compacte manier de ontwikkelingen weer. Heel handig. Wel jammer is het dat er geen verwijzing is opgenomen naar het SLO project rondom taal en ICT. Het boekje Beeld van taal en ICT geeft bijvoorbeeld een mooi overzicht wat er op scholen nu precies gebeurt rondom taal en ICT (http://www.taalsite.nl/portret/p8.html).

Weblog 24
De laatste dagen ben ik druk bezig geweest met het bouwen van een website over het werken met Google Earth (http://www.gerarddummer.nl/google_earth/index.htm). De website is in eerste instantie gericht op Pabo-studenten en basisschoolleekrachten. De website is onderverdeeld in vier onderwerpen: een algemeen gedeelte met onder andere een linkenpagina, omdat er veel interessante informatie op internet te vinden is over Google Earth. In het Technische gedeelte wordt uitgelegd hoe je in Google Earth kunt werken met Placemarks en hoe je informatie weer kunt geven (bijvoorbeeld in WORD).

Op de Inhoudelijke pagina staan mogelijkheden opgesomd om Google Earth in de klas in te zetten: wat kun je met Google Earth zelf doen en waarbij kun je Google Earth verder bij gebruiken? Op de pagina Opdrachten tenslotte staan de lessen die ik tot nu toe heb ontworpen. Dit zijn drie earthquests, als variant op de webquest. En één digiles om te laten zien dat je op een heel gemakkelijke manier in WORD ook Google Earth kunt gebruiken.

De site zal in de loop van de tijd waarschijnlijk groeien. Tips en opmerkingen zijn van harte welkom.

Weblog 25
Weblogs

In het onderwijs worden steeds meer weblogs gebruikt. Een overzicht van weblogs vind je op: http://www.edublogs.nl/wiki/NLEdubloggers. Ook op de Hogeschool Domstad wordt de weblog steeds meer ingezet. We maken nu nog gebruik van externe gehoste blogs bij Blogger. Ik ben zelf erg benieuwd naar het verloop hiervan. Of het zich doorzet zal nog duidelijk moeten worden. De voorbeelden zet ik even op een rijtje.

http://nn-voorbeelden.blogspot.com/. Deze blog hoort bij een derdejaars module waar studenten hun eigen leervragen mogen stellen en daarbij prestaties formuleren. Bedoeling van deze blog is dat studenten voorbeelden van elkaar kunnen bekijken en zo geholpen worden bij het zelf formuleren van leervragen en prestaties. Dit komt voort uit de ervaringen van het voorgaande jaar waarin dit een probleem was. De weblog is gekoppeld aan een website die alleen voor studenten toegankelijk is omdat het op afgesloten gedeelte van de portal van de Hogeschool Domstad is geplaatst. De module loopt het hele jaar. De eerste voorbeelden zullen rond december op de weblog worden geplaatst.

http://digitaalpesten.blogspot.com/. Deze weblog hoort bij de module Pesten voor vierdejaars studenten. Studenten leggen hier een verzameling aan van voorbeelden van digitaal pesten. Ook hieraan is een website gekoppeld die alleen voor studenten bereikbaar is. En ook hier geldt dat de weblog in de loop van het jaar gevuld zal worden. Studenten krijgen ook de opdracht om op elkaars bijdrage te reageren.

http://slb-domstad-2.blogspot.com/. Deze blog houd ik zelf bij. De weblog is bedoeld om het contact tussen de opleiding en de stagescholen te verbeteren. Ik ben ook studieloopbaanbegeleider (SLB-er) van tweedejaars studenten en probeer daarom zo goed mogelijk contact te houden met de mentoren van mijn studenten. Eén manier is door het bijhouden van een weblog waarin ik vertel wat we op de opleiding precies doen binnen de SLB-lessen. Zodat begeleiding op de opleiding en de stageschool goed op elkaar afgestemd kunnen worden.

Goed om te weten

Bij de eerste twee weblogs zijn verschillende docenten en studenten betrokken. Om allemaal te kunnen posten maken we gebruik van de optie van het posten per e-mail. Via de administratiekant van blogger.com wordt een e-mailadres aangemaakt. Het enige dat studenten en docenten hoeven te doen is het sturen van een e-mail. Erg makkelijk en daardoor erg toegankelijk.
Bij de blogs wordt nog geen gebruik gemaakt van een rss-reader. Dit heeft vooral te maken met het feit dat het gebruik van de weblog voor de betrokkenen nog erg nieuw. De rss-reader zullen we nog wel gaan introduceren omdat dit natuurlijk veel handiger is en een belangrijke functionaliteit van de weblog.

Zoals gezegd. Ik ben benieuwd hoe de weblogs gaan werken. Ik zal over een tijd hier weer over berichten.

Weblog 26
Deze week begonnen met het maken van screencasts. Ik kwam voor het eerst in aanraking met dit fenomeen op de website www.freevlog.org. Een erg leuke site over het maken van videologs (vlogs kortweg). Ook kwam ik de screencasts tegen op de site van Hans Mestrum ( http://hmestrum.blogs.com/my_weblog/). Hij heeft zelfs een aparte pagina voor screencast ingericht (http://screencasting.blogs.com/).

Zelf heb ik de screencast toegepast op mijn site over Google Earth. Nu heb ik ook een screencasttutorial gemaakt voor Frontpage. Deze is te vinden op: http://www.gerarddummer.nl/screencasts/website%20maken/website%20maken.html. Vandaag hebben studenten deze voor het eerst in een practicum gebruikt. Gelukkig merkte ik dat dit een goed middel is om een programma uit te leggen. Met behulp van de handleiding kon gemakkelijk een website inelkaar worden gezet.

Een nadeel kwam ik tegen bij het programma Camtasia 3.0 (http://www.techsmith.com/) dat ik gebruik. En dat was het opnemen van video’s in een screencast. Ik wilde laten zien hoe je een video op een webpagina kunt invoegen. Alleen de video werd een zwart vlak als ik de hele pagina had geselecteerd. De opname werkt wel als je alleen de video hebt geselecteerd maar dat is niet de bedoeling. Hier moet ik nog even naar kijken.

Op mijn website heb ik een nieuwe versie gezet van de Earthquest Bergen. Deze versie werkt vanuit een website die geopend moet worden in GE. Je kunt de website vinden via: http://www.gerarddummer.nl/google_earth/index.htm onder het kopje Opdrachten >> Earthquests >> Bergen.

De ontwikkelingen blijven trouwens komen. Las op een forum (http://www.googleearthhacks.com/forums/showthread.php?p=13578#post13578) dat menigeen al zijn grenzen wil verleggen: het heelal in. En daarbij zijn we dichterbij dan je misschien zou denken. Download het programma Celestia maar eens: http://www.shatters.net/celestia/ en je voelt je opeens een ruimtereiziger.

Een handige overzichtpagina is ook te vinden op: http://google-earth.pagina.nl/.

Ik zou zeggen: gebruik deze middelen in je onderwijs en je geniet.

Weblog 27
Wat kun je doen met Wiki’s in het onderwijs (zowel primair als hoger)? Dat probeer ik uit op: http://www.seedwiki.com/wiki/wikigerard/wikigerard.cfm. Deze gratis, makkelijk te starten wiki vond ik via de weblog van Margreet van den Berg: http://ict-en-onderwijs.blogspot.com/2005/10/gratis-wikis.html.

Ben benieuwd wat de mogelijkheden zijn.

Weblog 28
De website over de mogelijkheden met Google Earth is nu nog makkelijker te vinden. Namelijk via: www.werkenmetgoogleearth.nl. Je vindt hier achtergrondinformatie, technische informatie, tips en opdrachten om met GE aan de slag te gaan.

De website is in constante ontwikkeling. Dus houd het in de gaten zou ik zeggen.

Weblog 29
De laatste tijd ben ik bezig geweest met het maken van een nieuwe earthquest. Het heeft me even gekost maar nu is ie klaar: http://www.gerarddummer.nl/google_earth/opdrachten/earthquest/navigatie/inleiding.htm . De earthquest gaat over Navigatie. Leerlingen kruipen in de rol van geheim agent in opleiding en maken zo kennis met navigatie/ navigeren. Hoofdonderwerp is kennismaking met begrippen als lengtegraad en breedtegraad. Ook moeten er allerlei puzzels worden opgelost om verder te komen. Ben erg benieuwd wat anderen er van vinden. Dus als je de earthquest hebt doorlopen hoor ik graag je reactie.

Weblog 30
Voor iedereen die Mark Prensky en Wim Veen nog een keer wil horen, kijk dan op: http://www.gerarddummer.nl/podcast/domstadcasts.htm.

Weblog 31
De earthquest Klimaten is aangepast. Net als de andere earthquests is deze nu ook omgezet naar een websitevariant. De earthquests zijn te vinden op: http://www.werkenmetgoogleearth.nl/ onder het kopje Opdrachten >> Earthquests.

Weblog 32
Op www.werkenmetgoogleearth.nl is nu ook een handleiding te vinden voor leerlingen om kennis te maken met Google Earth. Het is een interactieve handleiding geworden met behulp van screencasts en hot potatoes. De screencast heb ik dit keer gemaakt met Captivate (http://www.macromedia.com/software/captivate/?promoid=BINN) van Macromedia. Hot Potatoes kun je downloaden van http://hotpot.uvic.ca/. Een site met veel voorbeelden van Hot Potatoes: http://klascement.net/hotpot/. Heel handig en niet moeilijk.

Weblog 33
Er staat weer een nieuwe earthquest op mijn website www.werkenmetgoogleearth.nl. Deze gaat over mysteries. De leerlingen maken kennis met bekende mysteries en krijgen de opdracht zelf hun eigen mysterie op te zetten.