Gerard Dummer

De afgelopen week heb ik een nieuwe opdracht gemaakt voor WikiKids. Dit keer rond het onderwerp Fotografie. Dat is een breed en belangrijk onderwerp. De artikelen op WikiKids willen we graag voorzien van zoveel mogelijk beeldmateriaal. Maar we willen alleen gebruik maken van rechtenvrije afbeeldingen.
In de nieuwe opdracht wordt daarom aandacht besteed aan het maken van foto´s, fotobewerkingen en auteursrechten.
Leerlingen laten werken met een fotocamera is niet zo moeilijk. Een camera is ontzettend makkelijk te bedienen. Wil je leerlingen iets meer bijbrengen van de werking van de camera dan loop je al snel de kans te verzanden in veel technische details. In de fotografieopdracht besteed ik aandacht het verschil tussen digitale en gewone camera´s, de manier waarop foto’s worden opgeslagen en bewaard, de werking van zoom, uitleg over perspectieven en compositie.
Ik heb veel weggelaten dat ik te ver vond gaan. De opdracht is toch nog wel pittig geworden.
Een ander onderwerp dat vollop aan bod komt is het fenomeen auteursrechten. Op WikiKids willen we dus gebruik maken van rechtenvrije afbeeldingen. Maar de wereld van de licenties is niet echt toegankelijk. Gelukkig hebben, dankzij Marjon, op WikiKids een mooi artikel waarop staat uitgelegd hoe het precies zit met auteursrechten. Welke vormen van Creative Commons je bijvoorbeeld hebt.
Tot slot de uitnodiging aan iedereen om de arikelen op WikiKids aan te vullen met foto’s.

De afgelopen week zijn we voor het eerst bezig geweest om de mogelijkheden van de Videoportal van Surfnet te onderzoeken. Er is een account aangemaakt en we hebben hier een filmpje geplaatst om te kijken hoe dit gaat. We willen video namelijk meer gaan gebruiken in het onderwijs. Een paar posts geleden berichtte ik al over de keuzeweek Kunst en Cultuur waar onze studenten onder andere filmpjes konden maken. Deze filmpjes hebben we opgeslagen in AVI-formaat en in WMV-formaat. De AVI-bestanden waren gemiddeld 500 MB groot. DE WMV-files daarentegen 25 MB.
Een paar WMV-files hebben we geüpload. Dit ging in principe zonder problemen. Wel liepen we tegen een paar vragen en onduidelijkheden aan.
Voordat je een video mag uploaden vul je een aantal velden om de video te metadateren. Er is een korte en uitgebreide versie hiervan. In de korte versie vul je titel, maker, beschrijving en mediatype (audio of video) in. Wil je ook de optionele velden invullen dan wordt het, vind ik, iets onduidelijker. Je vult nu ook een ondertitel, onderwerp, samenvatting, uitgever, bijdrage en screenshot in. Dat laatste is trouwens tricky. Ik heb een paar keer een plaatje geüpload (hardleers) dat groter was dan 200 x 200 pixels. Het systeem geeft dan een foutmelding en gooit je weer helemaal terug naar het uploadproces. Niet echt aardig als je net je best hebt gedaan om de velden zo precies mogelijk te beschrijven.
Verder kun je nog de aanmaakdatum, beschikbaarheidsdatum, geldigheidsdatum en uitzenddatum invullen. Wat precies met uitzenddatum wordt bedoeld is me nog niet helemaal duidelijk.
Tenslotte zijn er nog velden waarin je de bron (?), taal, verwijzing (?), locatie (?), tijdsvak (?), rechten en opnemen in het hoofdscherm top 5 of niet, kunt invullen.
Als je op bewaren hebt geklikt kom je in het volgende veld waarin je het bestand kunt uploaden, een formaat kunt selecteren (External (?), mp3, mpeg1, mpeg2, mpeg4 en WindowsMedia). Ook kun je kiezen wat voor soort bescherming je op je video wilt zetten. Hierbij kun je kiezen uit Geen afscherming, Gehele surfnet doelgroep en door u gedefinieerde afscherming. Bij deze laatste optie zul je moeten aangeven wie toegang krijgt tot de video’s.

Op Hogeschool Domstad willen we video’s onder andere gebruiken om studenten te laten reflecteren op hun eigen lesgeven. Dit doen we nu al door studenten met hun eigen apparatuur opnamen te laten maken en er voor te zorgen dat deze door de docent bekeken kunnen worden. We krijgen op deze manier heel diverse producten binnen van studenten. Sommige studenten laten het digitale videobandje afspelen in de videocamera zelf. Anderen maken er een gewone video van die via de videorecorder op de televisie bekeken kan worden. En weer anderen maken een DVD die op de computer of via een dvd-speler bekeken kan worden.
Dit werkt meestal goed en soms niet. Dan is het probleem dat de opname niet afgespeeld kan worden omdat de juiste codec niet is geïnstalleerd.

Als we dit materiaal op de videoportal willen plaatsen betekent het dat deze video’s afgeschermd moeten worden. Het gaat om het lesgeven van studenten aan een klas. We willen daarom zorgvuldig omgaan met de privacy.
En tot nu toe zit hier nog een probleem. Tijdens het uploaden van een video zonder enige afscherming is het geen enkel probleem om de video overal te kunnen bekijken. Maar op het moment dat we kiezen voor afscherming door ons gespecificeerde groepen hebben we twee problemen: we moeten kiezen voor een indeling waarop we deze groepen maken en de video is door een begeleider alleen maar te bekijken als hij het wachtwoord weet.
We weten nu nog niet op welke manier we de indeling moeten opzetten en we hebben ook nog geen antwoord op de vraag hoe we omgaan met de gebruikersnamen en wachtwoorden.

Ik hoor heel graag hoe andere hogescholen/ universiteiten hier mee aan het werk zijn. Welke oplossingen zijn er gekozen? Welke problemen zijn er om dit allemaal te doen?

O ja, Om alle stappen nog een keer te kunnen doorlopen heb ik nog eens een video geïpload die ik een tijd geleden heb gemaakt. Het heet “De Domstad in één minuut” en laat de domstad dus in één minuut zien. Via de virtuele snijmachine (die werkt mooi), krijg je verschillende opties om de video beschikbaar te maken. Waaronder een embedded versie die hieronder staat.

Video wordt niet meer goed weergegeven en is daarom verwijderd.

In het eerste jaar van de opleiding maken studenten van de Hogeschool Domstad kennis met de mogelijkheden van ICT in het onderwijs. We kijken op welke manier ICT geïntegreerd kan worden met de verschillende vakken. Bijvoorbeeld met rekenen. Afgelopen week hebben studenten een practicum gevolgd waarin gekeken werd op welke manier je internet en Excel kunt gebruiken bij rekenen. Als het over rekenen en ICT gaat maak ik voor internet altijd het onderscheid in twee soorten website: rekenkundige websites en rekenwebsites. Rekenkundige websites zijn gewone sites waarop veel informatie op staat waarmee je kunt rekenen (bijvoorbeeld de site van de ns en een receptenboek). Rekenwebsites zijn speciaal ontworpen om mee te rekenen. Het rekenweb is daarvan het bekendste voorbeeld.
Excel laat ik zien omdat leerlingen hiermee onderzoekjes die ze zelf opzetten mooi kunnen presenteren.
Voor het practicum had ik het thema “ik ga op reis en neem mee” gekozen. Hier heb ik voor gekozen omdat een collega van mij, Mirjam Brand, onlangs naar Aruba is verhuisd. Dit gegeven leek me leuk om verder uit te werken. Via een werkblad kregen studenten opdrachten om te kijken hoe groot het tijdsverschil nu was tussen Nederland en Aruba, wat de wisselkoersen waren, hoe laat je met de trein moest vertrekken, hoeveel ingrediënten je moest hebben voor typische Arubaanse gerechten en hoe groot de afstand was tussen het vliegveld en het hotel waarin ze eerst verbleven.
Tenslotte moesten de studenten kijken op de de leergebiedenwebsite van rekenen met welke verschillende leerstofdomeinen ze bezig waren geweest en van welke denkmodellen ze gebruik hadden gemaakt.

Een van mijn studenten heeft naar aanleiding van negatieve stage-ervaringen met het MSN-en met leerlingen een verslag geschreven. Hierin staan afwegingen die je moet maken als je hier aan begint. Onder andere wordt ingegaan op: taalgebruik, privé en werk en meepraten. De student liep stage in een bovenbouw. Het verslag is hier te lezen.

Dinsdag 13 februari was ik in Hoorn op de Jules Verneschool. Ik gaf daar een workshop beginnende geletterdheid en ICT. Deze workshop werd gegeven in het kader van de studiedag Beginnende geletterdheid. Deze dag werd georganiseerd door de OBD Noordwest voor het SWV Hoorn 1.
De workshop duurde een uur en ik ben hier ingegaan op het kader voor ICT en beginnende geletterdheid. Voor ICT heb ik hier als uitgangspunt de vier in balans genomen van ICT op school. Voor Beginnende geletterdheid de tussendoelen zoals ze door het Expertisecentrum Nederlands zijn geformuleerd.

Het was een informatieve workshop. We hadden nog wel een paar uur door kunnen gaan om zelf ook met een opdracht aan de slag te gaan. In een uur ontbrak hiervoor jammergenoeg de tijd.

Vorige week was voor onze eerstejaarsstudenten een keuzeweek ingepland. De keuzeweek is een nieuw onderdeel van ons nieuwe programma. Bedoeling van de keuzeweek is om studenten te inspireren en te ondersteunen. De ondersteuning bestond deze keer uit bijeenkomsten verzorgd door Nederlands op het gebied van spelling.
De inspiratie stond dit keer in het teken van Kunst en Cultuur. In deze week konden studenten kiezen uit verschillende workshops die tot een presentatie zouden leiden. De onderdelen waaruit de student kon kiezen was Muziek, Beeldende Vorming, Improvisatie, Teksttheater en Film.
Het onderdeel film heb ik verzorgd. Het was voor ons wel bijzonder omdat dit de eerste keer was dat we met digitale video aan de slag konden op de opleiding. Een lokaal hebben we hier speciaal voor aangepast. In dit computerlokaal zijn in de computers firewirekaarten geplaatst, firewirekabels aangesloten en is het geheugen verdubbeld.
De workshop bestond uit twee bijeenkomsten waarin we de globaal de stappen hebben gevolgd van de webvideo zoals die door Kennisnet is opgezet.
De bedoeling was om een filmpje te maken zonder budget maar wel met een miljoenenpubliek. Concreet hield dit in dat het filmpje van de studenten op YouTube gezet zou worden.
De eerste bijeenkomst hebben filmpjes bekeken die te vinden zijn op YouTube, hebben de studenten hun eigen scenario geschreven en zijn gaan filmen. De tweede dag hebben de studenten hun filmpjes gemonteerd. Hiervoor gebruikten we het progamma Ulead. We hebben de Nederlandse versie gebruikt. Dit is versie 8. Het is een redelijk toegankelijk progamma. Van te voren had ik al wel gewaarschuwd om het zo simpel mogelijk te houden wat betreft monteren. Dus niet teveel shots omdat dit nogal wat tijd in beslag zou nemen. Dit bleek toch lastig. Een groep moest daarom nog tot na zes uur doorgaan om het allemaal af te krijgen terwijl de bijeenkomst toch echt om 3 uur was afgelopen.
De filmpjes hebben we opgeslagen in twee formaten: AVI-formaat voor het afspelen op een groot scherm en als WMV om het te uploaden naar YouTube. De filmpjes willen we ook nog uploaden naar de videoserver van SURFNet omdat we hier ook nog geen ervaringen mee hebben. In de komende tijd zullen we deze zeker gaan gebruiken. Hieronder de filmpjes zoals ze door de studenten zijn gemaakt en op YouTube zijn geplaatst.

Lees ik net op de weblog van Willem Karssenberg dat mijn collega, Frank Maessen, een recensie heeft geschreven op de e-learning themasite over het boek: Wat wij moeten weten over jongeren en hun digitale wereld, geschreven door Guus Wijngaards, Jos Fransen en Pieter Swager.
Leuk om te zien dat Frank hier een recensie heeft geschreven. Apart dat ik dit via Willem weer te weten kom. Het wereldje zit raar in elkaar. Het wordt tijd dat die Domstad-blog er echt eens gaat komen (Nu we gestart zijn met het ICT-lab (waarover binnenkort meer) moet het er echt van komen).

Frank schrijft trouwens in de conclusies over het boek:

“Jongeren en hun digitale wereld” is een plezierig leesbaar boekje, dat iedereen die met jongeren werkt op z’n minst gelezen zou moeten hebben. Voor e-learning professionals zullen er niet veel verrassingen in staan, maar juist voor alle collega’s die minder met ICT op hebben is het boekje laagdrempelig en verhelderend. In de lerarenopleidingen zou het kunnen bijdragen aan veranderende inzichten over leren en opleiden, wetende dat deze generatie jongeren straks de meesters en juffen zullen zijn voor de school van de toekomst.
Voor mijn gevoel ligt het accent soms wat te veel op de rol van de ouders en zou het onderwijs en de leerkrachten daarbinnen wat meer onder de aandacht mogen komen. Het is immers goed om onze lerenden (aankomende leraren) beter te leren kennen, en gevoel te krijgen voor de competenties zij elders hebben ontwikkeld. Het is ook duidelijk dat leren voor een groot deel juist buiten school plaats vindt en dat ICT daarbij een belangrijke rol speelt. Onderwijs- en opleidingsinstellingen zullen daar rekening mee moeten houden en opnieuw positie bepalen.”

Op de BETT-reis van ABZHW van dit jaar hebben Harry Spoelstra en ik een presentatie gehouden over het werken met WikiKids. Een van de slides die we lieten zien was getiteld: Is WikiKids ook gevaarlijk? Dit was natuurlijk een wat provocerende titel, maar wel eentje met een serieuze ondertoon.
De volgende punten staan op de slide:

• Verkeerde informatie
• Kopiëren en plakken van teksten
• Gebruik van auteursrechtelijke afbeeldingen
• Aanmaken van vreemde pagina’s
• Online pesten

Ik vind het belangrijk duidelijk te maken dat je als je als leerkracht met leerlingen op WikiKids gaat werken je het over de bovenstaande punten hebt. Het gaat hier vooral om bewustwording van het eigen handelen. Zo je wilt: mediawijsheid. Een korte toelichting op de verschillende punten.

Verkeerde informatie
De vraag die ik regelmatig krijg is: hoe weten we of de informatie op WikiKids betrouwbaar is of niet? Iedereen kan er iets opzetten. Mijn standaard antwoord is: Dat klopt. Dat weet je ook niet. Maar we werken op dezelfde manier als Wikipedia. Ook daar kan iedereen er zomaar iets opzetten. En hoe weet je of die informatie betrouwbaar is?
En dat is natuurlijk niet het complete antwoord. Want dit geldt ook voor het raadplegen van andere websites, tijdschriften of boeken. Hoe weet je zeker dat de informatie betrouwbaar is? Een antwoord baseren op één bron is niet heel verstandig. Dat geldt dus ook voor WikiKids. Bewustwording over het gebruik van bronnen is dus noodzakelijk.

Kopiëren en plakken van teksten
WikiKids is een encyclopedie waarop geen teksten mogen komen te staan die klakkeloos gekopieerd zijn vanaf een andere site zonder toestemming van de eigenaars. Deze teksten worden verwijderd.
Het publiceren van teksten op internet is de grote kracht van WikiKids. Zo makkelijk was het bijna nog nooit. Dit betekent ook dat leerlingen hiervóór nog nooit hebben hoeven nadenken over het gebruik van andermans teksten. Tenminste nog nooit zo bewust. Natuurlijk zal een leerkracht aangeven dat een werkstuk in eigen woorden moet worden weergegeven. Maar de consequenties zijn, denk ik, op WikiKids ingrijpender dan in de klas.
Bewustwording over het gebruik van andermans teksten is daarom belangrijk.

Gebruik van auteursrechtelijke afbeeldingen
Hiervoor geldt hetzelfde als voor de teksten. Een afbeelding overnemen zonder dat hiervoor toestemming is gevraagd, kan niet.

Aanmaken vreemde pagina’s
Oftwel: vandalisme. Het moedwillig bekladden van WikiKids is natuurlijk ook niet toegestaan. Vandalisme kan verschillende vormen aannemen: het veranderen van teksten/artikelen, het plaatsen van onzinteksten/ artikelen, seksueel getinte tekstsen/ artikelen, beledigende teksten/ artikelen.
Het aanmaken van dit soort teksten/ artikelen zorgt ervoor dat de bruikbaarheid van WikiKids verminderd. Het klinkt misschien wat overdreven maar gezamenlijk zorg dragen voor een schone wereld ehh…wiki is belangrijk. Je krijgt de mogelijkheid (en daarmee de verantwoordelijkheid) om een bijdrage te leveren aan WikiKids. Gebruik die dan ook verstandig. Bewustwording dat WikiKids een gezamenlijk project is, is dan ook belangrijk.

Online pesten
Gelukkig hebben we dit nog niet meegemaakt op WikiKids en ik hoop dat dit ook nooit zal gebeuren. Onder online pesten versta ik het bekladden van elkaars artikelen of gebruikerspagina.

Aandacht besteden
Op welke manieren besteden we aandacht aan de bovenstaande punten? Verkeerde informatie. Op WikiKids kun je de webquest factchecker doen. Hierin leer je hoe je informatie moet beoordelen. Kopiëren en plakken van teksten. We kunnen zien of een tekst geknipt en geplakt is als we een google-search uitvoeren met een deel van de tekst die op WikiKids is geplaatst. Komt de tekst volledig overeen met een andere webtekst dan kan de tekst worden verwijderd. Gebruik van auteursrechtelijke afbeeldingen. Sinds een tijdje hebben we een sjabloon voor afbeeldingen waarop je moet invullen waar je de afbeelding vandaan hebt. Dit werkt nog niet perfect moet ik zeggen. De laatste tijd zijn veel afbeeldingen geüpload waarvan we sterk vermoeden dat er auteursrechten opzetten; het sjabloon is hierbij niet ingevuld. We zoeken nog naar een goede manier om hier mee om te gaan: moeten we de afbeeldingen direct verwijderen? Of brengen we degene op de hoogte als we vermoeden dat er auteursrechten op de afbeelding zitten. Vreemde pagina’s. Deze worden onmiddellijk verwijderd. Degene die de vreemde pagina’s heeft aangemaakt, wordt voor korte of langere tijd geblokkeerd. Online pesten. Dit is gelukkig nog nooit voorgekomen. We hebben hiervoor de Alarmknop (deze is al wel gebruikt voor het aanmaken van vreemde pagina´s). Degene die dit gedrag vertoond wordt direct voor korte of langere tijd geblokkeerd.

Het is gemakkelijk om met WikiKids te beginnen. Je kunt, omdat het weinig technische ICT-vaardigheden vergt, vooral de nadruk leggen op de inhoud. Een leerling zomaar op WikiKids laten werken zonder begeleiding, lijkt me niet verstandig. Bewustwording over wat het betekent om te werken met een wiki is belangrijk. Een klassikaal gesprek hierover zou heel verstandig zijn. Wat mag je wel doen op WikiKids en wat niet? Mediawijsheid. Simpel, maar wel belangrijk.

Zoals ik al in een vorig bericht schreef waren er elke dag kids aanwezig op de NOT om WikiKids te promoten. Maar een groep die we nog niet onder de aandacht hebben gebracht zijn de ouders die de kids begeleid hebben naar en tijdens de NOT. Naast de kidsmanager Tineke, was het ook erg goed om de ouders er bij te hebben.

In dit bericht even speciaal aandacht voor Leo Verschuuren die een prachtig filmpje heeft gemaakt van de Kids in actie op de NOT. Hij heeft een deel van de podcast van Kennisnet ICT op school gecombineerd met het materiaal dat hijzelf en de kids hebben geschoten. Hij heeft het filmpje op YouTube gezet zodat iedereen het kan bekijken. Leo, bedankt.